Page 72 - 10. Sınıf Biyoloji Öğretmenin Ders Notları

¦ KALITIMIN GENEL İLKELERİ § 71 71

EŞEYE BAĞLI KALITIM

* Eşeye bağlı karakterler X ve Y Hemofili
kromozomunda bulunan genler 3 2
tarafından kontrol edilir. Ancak Kısmi renk Kulak kıllılığı
körlüğü
gonozom dediğimiz eşey kromo- Balık pulluluk
Yapışık parmaklılık
zomları sadece cinsiyeti belirleyen
genleri taşımaz aynı zamanda 1 X ve Y’nin homolog
vücut özelliklerini kontrol eden Tam renk bölgesi
körlüğü
EDİTÖR YAYINEVİ
başka genleri de taşır. 1 1 2 Y kromozomunun
Retinitis homolog olmayan
* Gonozomlar ile sürekli olarak pigmentosa bölgesi
dölden döle taşınan bu genlerin 3 X kromozomunun
meydana getirdiği karaktere X Kromozomu Y Kromozomu homolog olmayan
bölgesi
eşeye bağlı karakterler denir.
* Bu genler dişilerde X kromo-
zomu üzerinde erkeklerde X, Y kromzomları üzerinde taşınır.

* X kromozomu dişilerde homolog olduğundan tüm özellikler iki alelle belirlenir.
* X ve Y kromozomları erkeklerde homolog değildir. Dolayısıyla bu kromozomların homolog bölge-
sindeki özellikler iki alelle homolog olmayan bölgelerde tek alelle belirlenir.
X Kromozomuna Bağlı Kalıtım
y X kromozomunda taşınan karakterler hem erkeklerde hem de dişilerde görülür. Dişilerde iki,
erkeklerde bir gen ile belirlenir.

y Erkeklerde bir tane X kromozomu bulunduğu için bu karakterlerin erkeklerde görülme olasılığı dişi
bireylerden daha fazladır. Ayrıca X kromozomlarında bulunan bir özellik baskında olsa çekinikte
olsa erkeklerde tek başına fenotipte etkisini gösterir. Dişilerde bu karakter çekinik ise kendini
fenotipte gösterebilmesi için hem anneden hem babadan bu genin aktarılması gerekir.

a. Kısmi Renk Körlüğü

Normal insanların gördükleri Renk körü insanların gördükleri
y İnsanlarda görülen renk körlüğü X kromozomuna bağlı kalıtıma örnek verilebilir.

y İnsanlarda renkli görme olayı, retina içerisinde bulunan koni reseptörleri sayesinde olur. Eğer
reseptör hücrelerinde bozulmalar meydana gelirse renk körlüğü dediğimiz rahatsızlık ortaya
çıkar. Bunların en önemlisi de kırmızı ve yeşil renk körlüğüdür.