Page 139 - 10. Sınıf Coğrafya Öğretmenin Ders Notları

Ç
ÇEVRE VE TOPLUMEVRE VE TOPLUM 4.
ÜNİTE

AFETLERİN NEDENLERİ VE AFETLERİN DAĞILIŞI

* Afet: İnsanların önlemek için tüm imkânlarını seferber etmesine rağmen engel olamadığı olay-
lar olarak tanımlanmaktadır.

* Doğal olaylar, ekonomik ve sosyal kayıplara neden olduğu, normal yaşamı ve insan faaliyetle-
rini durdurarak veya kesintiye uğratarak olumsuz etkilediği durumlarda afet kapsamı içerisinde
değerlendirilmektedir.
EDİTÖR YAYINEVİ
* Afetlerde çok sayıda insan yaşamını yitirmekte ve yerleşim yerleri yıkılmaktadır.

* Doğal olayların afete neden olmasında yer şekilleri, jeolojik yapı ve iklim özellikleri ile birlikte
insan faktörü de etkili olmaktadır.

* Jeolojik kökenli doğal afetler; deprem, volkanizma ve tsunamidir. Klimatolojik kökenli doğal
afetler; şiddetli yağış, kuraklık, fırtına, kasırga, aşırı sıcaklık ve aşırı soğuklardır.
* Afetlerden bazıları yavaş gelişir. Şiddetli soğuklar aşırı sıcaklar ve kuraklık yavaş gelişen afet-
lere örnek verilebilir. Deprem, sel, su taşkınları, toprak kayması, fırtına, çığ ve tsunami gibi
afetler hızlı gelişir.

* Afetlerin neden olduğu can ve mal kayıpları ülkeden ülkeye değişir. Gelişmiş bir ülkede daha az
can ve mal kayıpları olur.

* Biyolojik kökenli afetler de vardır. Böcek istilası, salgın hastalıklar, savaşlar... biyolojik kökenli
afetlere örnek verilebilir.

DEPREM

* Bazı yerlerde yer kabuğunda şiddetli sarsıntılar gerçekleş-
mektedir. Bu tür doğal oluşumlu sarsıntılara deprem denir.

* Bazı depremler insanlar tarafından hissedilmez, bazıları da
büyük bir şiddetle gerçekleşir.
* Depremin şiddeti, sismograf denilen aletle ölçülür. Bu şid-
det, birbirine doğru hareket eden kara kütleleri arasında
sıkışan yerdeki enerji birikimine ve bu enerjinin açığa çıkmasına bağlıdır.

* Levhaların birbirini sıkıştırması sonucu biriken enerji ne kadar çok ise depremin şiddeti de aynı
oranda fazla olur.

* Deprem sonucu açığa çıkan enerji, deprem dalgaları şeklinde etkisini gösterir. Deprem dalgaları
P, S, R ve L olmak üzere dörde ayrılır.