Page 140 - 10. Sınıf Coğrafya Öğretmenin Ders Notları

¦ ÇEVRE VE TOPLUM § 1 13939

* P (Primer) dalgalar boyuna dalgalardır. Yıkıcı etkisi azdır.
* S (Sekonder) dalgalar enine dalgalardır. Yıkım etkisi fazladır.

* R (Rayleigh) ve L (Love) dalgaları yüzey dalgalardır. Sarsıntıya ve yıkıma neden olurlar.
* Depremler odak derinliğine göre sığ, orta derinlikte ve derin depremler olarak sınırlandırılır.

* Yer kabuğunun 0 ile 60 km’sinde meydana gelen depremlere sığ, 60 ile 300 km arasındakilere
orta derinlikte, 300 km ile 700 km derindekilere derin deprem denir. En yıkıcı depremler sığ
depremlerdir.
Göçme depremler karstik alanlarda görülür. YAYINEVİ
* Depremler I ile XII arasında derecelendirilir.

* Mercalli cetveli olarak adlandırılan ölçeğe göre V ve daha küçük olan depremler yapılarda hasar
meydana getirmez. VI-XII arasındaki şiddetlerde hasarlar görülür.
* Richter ölçeğine göre 1 ile 5 büyüklüğündeki depremler hafif depremlerdir. Can ve mal kayıpları
yaşanmaz.

* * * 5 ile 7 büyüklüğündeki depremler orta büyüklüktedir.
Can ve mal kaybına neden olurlar.
EDİTÖR
7 ile 9 büyüklüğündeki depremler ise büyük yıkımlara neden olurlar.
*

Volkanik depremler ise aktif volkanların çevresinde görülür.
*
Tektonik depremlerin en çok görüldüğü alanlar Büyük Okyanus kıyıları , Alp Himalaya kıvrım
*
kuşağı ve yakın zamanda tektonik hareketlere uğramış yerlerdir. Bu tür yerlerde yer kabuğu
etkilidir.

Yer kabuğunun derinliklerinde enerjinin açığa çıktığı yere depremin odak noktası, (hiposantr)
*
denir. Odak noktasına en yakın yeryüzündeki yere dış merkez (episantr) denir. En çok hasar dış
merkezde meydana gelmektedir. Şiddetli depremler can ve mal kayıplarına yol açıp, çok sayıda
insanın evsiz kalmasına neden olur.

VOLKANİZMA

* Magmanın yeryüzüne çıkmasıyla ya da yeryüzüne yakın yerlere kadar sokulmasıyla meydana
gelen olaylara volkanizma denir.

* Volkanik olaylar sonucunda katı, sıvı ve gaz maddeler açığa çıkar. Katı maddeler lapilli denilen
çakıllardan ve volkan bombası denilen çok iri materyallere kadar çeşitli büyüklükteki parçalardan
oluşur. Bu parça yapı ve canlılara zarar vermektedir.

* Gökyüzünü kaplayan kül bulutları hava ulaşımını ve güneş ışınlarının yere ulaşmasını engellemek-
tedir. Bu durum da sıcaklığın düşmesine neden olmaktadır.