Page 123 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenin Ders Notları

¦ DESTAN / EFSANE § 12323
1

12. Efsane ve mit ilişkisi ile ilgili aşağıda veri- 15. Daha hiçbir şey yokken Tanrı Kayra Han’la
len ifadelerden hangisi doğrudur? uçsuz bucaksız su vardı. Kayra Han’dan

A) Efsanelerde anlatılan olayın geçtiği za- başka gören, sudan başka görünen yoktu.
man mitlerde anlatılan olaylardan daha Ay, yıldızlar, gök ve toprak yaratılma-
eskidir. mıştı. Bütün tanrıların en büyüğü, varlıkla-
rın başlangıcı, insanoğullarının da ilk atası
B) Mitlerde her zaman kutsallık özelliği gö- Tanrı Kayra Han’ın bu sade sudan âlemde
rülürken dinî konulu efsaneler dışındaki
efsanelerde kutsallık özelliği aranmaz. canı sıkılıyordu. O, yalnızlık içinde düşünür-
ken suda bir dalga belirdi. “Ak Ana” denilen
EDİTÖR YAYINEVİ
C) Efsanelerde olağanüstülük görülürken bir kadın hayali görünerek Tanrı’ya “Yarat!”
mitlerde olağanüstülük görülmez.
dedi, yine suya gömüldü.
D) Mitlerde olayın geçtiği mekân bilinirken Yukarıda verilen parça aşağıdaki Türk des-
efsanelerde bu mekân belirsizdir.
tanlarının hangisinden alınmıştır?
E) Efsanelerde kişi olarak tanrılar ve yarı A) Attila Destanı
tanrılar yer alırken mitlerde sadece
tarihî kişiler yer almaktadır. B) Bozkurt Destanı
C) Yaratılış Destanı
D) Cengiz Han Destanı

E) Manas Destanı
13. Aşağıda verilen anahtar ifadelerden han-
gisi efsane ve masalda görülen ortak bir
özellik olarak karşımıza çıkar? 16. Çinliler kayanın etrafına odun yığıp ateş
yaktılar. Taşı iyice kızdırdıktan sonra üze-
A) İnançları yansıtma rine keskin sirke dökerek parçaladılar. Par-
B) Olağanüstülüklere yer verme çaları arabalara yükleyip birer birer Çin’e
C) Gerçek olarak kabul edilme götürdüler. Bu büyük olay oldu. Vatandaki

D) Evrensel olma bütün kuşlar, hayvanlar kendi dilleriyle bu
E) Belirli bir tarihî olayı anlatma kayanın gidişine ağladılar. Yedi gün sonra
da Tigin öldü. Memleket felaketten kur-
tulamadı. Irmaklar kurudu, göllerin suyu
çekildi, toprak çatlayıp yiyecek vermez
oldu. Yurtlarını bırakıp göçmeye başladılar.
14. Aşağıda verilen seçeneklerin hangisinde
doğal destanların oluşum safhaları sıra- Yukarıda verilen parça aşağıdaki Türk des-
sıyla doğru verilmiştir? tanlarından hangisiyle ilgilidir?
A) Doğuş - Yayılma - Derleme A) Bozkurt Destanı

B) Doğuş - Derleme - Yayılma B) Türeyiş Destanı
C) Serim - Düğüm - Çözüm C) Göç Destanı
D) Serim - Çözüm - Düğüm D) Ergenekon Destanı
E) Doğuş - Düğüm - Çözüm E) Yaratılış Destanı