Page 192 - 10. SINIF PARAGRAF SORU BANKASI - EDİTÖR YAYINLARI

TEST 7
Bölüm
15 PARAGRAFTA İKİ PARÇANIN YORUMU

1. ● Eski Doğu uygarlıkları Yunanistan’da düşünce dün-
yasını büyük ölçüde etkilemiştir. Bu uygarlıkların dün-
ANALİZ KÖŞEM yaya yararcı yönelişi Yunanistan’da bir dönüşüme
ANALİZ KÖŞEM yol açacak, yararcı düşünce yanında yarar gözetmez
bir bakışın da gelişmesini sağlayacaktır. Yunanistan
Doğu uygarlıklarından aldığı etkilerin de katkısıyla za-
Örnek
manla mitolojik yani imgelemsel bakıştan ussal yani
● Başkalarını “çaktırmadan” ikna etmenin yolları var.
Politikadan pazarlamaya, bilimsel tartışmalardan nedenler arasında çıkarımlar yapabilen bir bakışa ge-
günlük alışverişlere dek insan ilişkilerinde en belir- çecektir.
leyici ögelerden biri ikna silahıdır. Başkalarını inan- ● Bilimin tarihini aydınlatmak yalnızca bilim için değil,
dırmak, kandırmak veya yönlendirmek isteyenler, tüm uygarlık tarihi için önemli, gerekli fakat güç bir
son bilimsel stratejilerden yararlanarak hedeflerine iştir. Güçlüklerden ilki, işe nereden başlanacağı üze-
EDİTÖR YAYINLARI
kısa yoldan erişebilirler. Ayrıca ikna gücü kuvvet- rinedir. Çünkü başlangıç noktası belirlemek, bilimin
li olanların oyunlarına gelmek istemeyenler de bu nerede, ne zaman, nasıl ortaya çıktığının, dünyaya
stratejilerden yararlanarak kendilerini sağlama ala- geldiğinin, doğduğunun açık ve kesin olarak bilindi-
bilirler. ğini iddia etmek demektir. Oysa bilimin doğuşu hâlâ
tam olarak aydınlatılamamış bir konudur. Ve bu yüz-
● Retorik ya da eski ismiyle Belâgat, etkileyici ve ikna
edici konuşma sanatı. Sözcük güncel kullanımda den bu konuda çok farklı görüşler vardır. Bunlardan
“etkileyici ve ikna edici olmakla beraber içtenlikten biri, bilimin Antik Yunan’da doğduğu, birdenbire, mu-
veya anlamlı içerikten yoksun lisan” anlamında da cize eseri ortaya çıktığı yönündedir. Diğeri ise, bilimin
kullanılır. Kavram Yunanca “hitabet” kavramından kökeninin Doğu uygarlıklarına dayandığı, Yunan’a
türemiştir. Antik Yunanistan’da MÖ 5. yüzyılda Sok- sonradan geldiği yönündedir.
rates çevresindekiler tarafından kullanılmış olan bu Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
kelime, ilk kez Platon’un "Gorgias" adlı eserinde söylenebilir?
geçmiştir. Retoriğe felsefede, edebiyatta, siyaset-
te, hukukta, doğal dilde, bilim dışı akıl yürütmede, A) Farklı görüşlerin aslında birbirini desteklediğini gös-
fikirde, güzel konuşmada ve örtülü ifadelerde rast- termektedirler.
lanır. Farklı disiplinlerdeki anlamları her zaman bire- B) İki farklı konuya ilişkin ortak bir görüş olduğunu vur-
bir örtüşmez. gulamaktadırlar.
C) Aynı olguyu farklı yönleriyle değerlendirip ele almak-
Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi tadırlar.
söylenebilir? D) Aynı düşünceyi pekiştirmeye yönelik farklı örnekler
sunmaktadırlar.
A) Farklı görüşlerin aslında birbirini desteklediğini
göstermektedirler. E) Farklı üslûplar kullansalar da konuyu benzer neden-
B) İki farklı konuya ilişkin ortak bir görüş olduğunu lerle açıklamaktadırlar.
vurgulamaktadırlar.
C) Aynı olguyu farklı yönleriyle değerlendirip ele al-
maktadırlar.
D) Aynı düşünceyi pekiştirmeye yönelik farklı örnekler
sunmaktadırlar.
E) Farklı üslûplar kullansalar da konuyu benzer ne-
denlerle açıklamaktadırlar.

Çözüm
Her iki parçada da insanları “ikna” etme yani “retorik”
kavramı üzerinde durulmaktadır. Bu kavramın, daha
iyi anlaşılması için de ilk parçada günlük yaşama dair
ikna(retorik) uygulamalarına ilişkin örnekler verilirken
ikinci parçada da kavramın kaynağındaki uygulama-
lar örneklenmiştir.

192