Page 349 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

A
AYIRMA VE SAFLAŞTIRMA TEKNİKLERİ - 1YIRMA VE SAFLAŞTIRMA TEKNİKLERİ - 1 2. ÜNİTE 349
KARIŞIM A
KARIŞIM AYIRMA TEKNİKLERİYIRMA TEKNİKLERİ b. Eleme
• Tanecik boyutları farklı heterojen katı - katı karışımları
Mıknatıs ile Ayırma elek yardımı ile ayırma yöntemidir.
Mıknatıs ile Ayırma
• Demir (Fe), nikel (Ni) ve kobalt (Co) manyetik özel-
lik gösteren maddelerin mıknatıs tarafından çekilme ̛ Örnek:
özellikleri vardır. › Buğday - saman, buğday - toprak karışımları
• Manyetik özellik gösteren katının bulunduğu heterojen › Kum - çakıl, kömür - kömür tozu karışımları
bir karışım mıknatıs ile ayrıştırılabilir.
› Meyve ve bakliyatların tanecik büyüklüklerine göre
̛ Örnek: ayrılması
Erime Noktası TÖR YAYINLARI
› Geri dönüşüm için toplanan kağıtlar arasındaki Fe, c. Süzme
Ni ve Co gibi metallerin ayrıştırılması • Heterojen katı - sıvı veya katı - gaz karışımları bir süz-
› Altın - demir ve nikel - kükürt heterojen karışımların geç veya filtre yardımı ile ayırma işlemidir.
ayrıştırılması
̛ Örnek:
{ Homojen karışımlar (alaşımlar gibi) mıknatıs ile ay- › Haşlanmış makarnanın suyundan ayrılması
rılmaz.
› Çökme tepkimelerinde oluşan katının sıvısından
̛ Örnek: ayrılması
I. Demir tozu - kobalt tozu › Bulanık suların kullanılır hâle getirilmesi
II. Lehim › Hava filtreleri ile havadaki toz, duman türü katıların
III. Bakır tozu - nikel tozu ayrılması
IV. Gümüş tozu - altın tozu

Yukarıda verilen karışımlardan hangileri mıknatıs yardı- { Heterojen katı - sıvı karışımlarda katı süzgeçten
mı ile ayrıştırılamaz? geçebilecek büyüklükte ise santrifüjleme yapılır. Santri-
füjleme, karışımdaki katı taneciklerin merkezcil kuvvet
̚ Çözüm: I'de metallerin ikisi de manyetik özellik yardımıyla çöktürülmesidir.
gösterdiğinden mıknatıs ile ayrıştırılamaz. II'de lehim d. Diyaliz
alaşımdır ve mıknatıs ile ayrıştırılamaz. IV'te metallerin • Kolloid karışımların yarı geçirgen zar yardımı ile ay-
EDİ ̛ Örnek:
ikisi de manyetik özellik göstermediğinden mıknatıs ile
rıştırılmasıdır.
ayrıştırılmaz.
Erime Noktası Farkından Yararlanarak AyırmaFarkından Yararlanarak Ayırma
› Böbreklerde biriken üre ve kreatinin gibi toksitlerin
•
Erime noktaları farklı katı - katı homojen karışımları
vücuttan uzaklaştırılması
ayırmak için kullanılır.
Örnek:
̛
› Virüs arındırma ve kan tedavisi
› Metallerin saflaştırılması › Hücre büyümesi ve beslenmesi
̛ Örnek:
› Alaşımların (lehim, tunç, pirinç, çelik gibi) bileşenle-
I. Vücuttaki kirli kanın temizlenmesi
rine ayrıştırılması
II. Undaki yabancı maddelerin uzaklaştırılması
T
Tanecik Boyutu Farkından Yararlanarak Ayırma anecik Boyutu Farkından Yararlanarak Ayırma III. Covid - 19 virüsüne karşı insanların maske kullan-
a. Ayıklama maları
• Tanecik boyutu, renk ve şekil gibi özellikleri farklı olan IV. Fındıkların içindeki çürüklerin alınması
heterojen katı - katı karışımları ayırma yöntemidir. V. Yeryüzüne çıkan kaynak sularının berrak olması
̛ Örnek: Yukarıda verilen olaylarda tanecik boyutu farkı ile yapı-
lan ayırma yöntemlerinden hangileri kullanılmıştır?
› Meyve ve sebzelerin içindeki çürüklerin, ayıklanması
› Çöplüklerin içindeki kâğıt, plastik ve metallerin ̚ Çözüm: I'de diyaliz, II'de eleme, III ve V'te süzme,
alınması IV'te ise ayıklama yöntemi kullanılmıştır.