Page 437 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 437
ÇEVRE SORUNLARININ ORT
ÇEVRE SORUNLARININ ORTAYA ÇIKMASINDA İNSANIN ROLÜ AYA ÇIKMASINDA İNSANIN ROLÜ 3. ÜNITE 437
• İnsan faaliyetleri sonucu ekosistemlerin gördüğü za- tarına karbon ayak izi denir. Karbon ayak izi yıllık oluşan
rar sonucu kendini yenilemesi için gerekli koşullar birim CO cinsinden ölçülür.
2
değişik yöntemlerle hesaplanır. Bu hesaplamalar sa- Enerji kullanımında tüketilen fosil yakıtlar yenilenemez
yesinde ekolojik dengenin korunması için gelecekte enerji kaynaklarıdır ve doğada sınırlıdır. Dolayısıyla gü-
nasıl bir yol izlenmesi gerektiği hakkında önemli veri- neş, rüzgar, jeotermal, biyoenerji gibi yenilenebilir enerji
ler sunar. Bu hesaplamalardaki ölçütler; ekolojik ayak kaynakları kullanılmalıdır. Yenilenebilir enerji kaynakları
izi, su ayak izi, karbon ayak izi ile belirlenir. da tasarruflu ve bilinçli tüketilmelidir.
EKOLOJIK AYAK IZI Y
Yerel Ve Küresel Bağlamda Çevre Kirliliğinin erel Ve Küresel Bağlamda Çevre Kirliliğinin
• Bir kişi veya bir topluluk için kullanılan kaynakların
Önlenmesi
üretilmesi ve oluşan atığın giderilmesi için gereken Önlenmesi
rın bir zaman sonra yetersiz olacağını gösterir.YAYINLARI
coğrafi alana ekolojik ayak izi denir. Ekolojik ayak izi Hayatın devamlılığı için ihtiyacımız olan kaynaklar hızla
coğrafi alanda CO emilimini sağlayacak bitki örtüsü kirlenmekte azalmakta veya yok olmaktadır. Canlıların
2
için gerekli alanları da kapsar. yaşamı birbiriyle etkileşimli bir sitemdir. Bu sistemde-
• Bir coğrafi bölgenin yenilenebilir doğal kaynakları ki parçalardan birinin zarar görmesi diğer sistemleri de
üretme gücüne biyolojik kapasite denir. olumsuz etkiler.
• Bir bölgenin biyolojik kapasitesi ekolojik ayak izine
Yerel ve Kültürel Bağlamda Çevre Kirliliğinin erel ve Kültürel Bağlamda Çevre Kirliliğinin
göre yüksekse o bölgenin ekolojik yönden kendini ye- Y
Önlenmesi Için Yapılan Çalışmalara ÖrneklerIçin Yapılan Çalışmalara Örnekler
nileme kapasitesi yüksektir. Türkiye'de ekolojik ayak Önlenmesi
izi biyolojik kapasiteyi aşmıştır. • Türkiye'de başarılı projeleri TÜBİTAK listelemiştir.
• Az gelişmiş ülkelerin ekolojik ayak izi küçük, gelişmiş Bunlardan biri de Türkiye'deki delikli elyaf membran
ülkelerin ise büyüktür. üretimi çevreci ürün tasarımına örnektir. Atık suların
• Bir kişi veya topluluk tarafından tüketilen ürünlerin kazanılmasında proje geliştirilen ürünün geniş kulla-
EDİTÖR
üretiminde kullanılan yenilenebilir doğal kaynaklara nım alanları yer alır. Üretilen delikli elyaf modülü ile
tüketimin ekolojik ayak izi denir. Tüketimin ekolojik suyun kimyasal özelliğini değiştirmeden fiziksel arıt-
ayak izi biyolojik kapasiteyi aştığında doğal kaynakla- ma işlemi yapılmıştır.
• Belediye ve sanayi kuruluşlarında suların olması ge-
reken standartlara uygun hale gelmesini sağlayarak
SU AYAK IZI çevre kirliliğinin önlenmesinde yapılan bir projedir.
Birey ya da topluluk tarafından tüketilen her mal veya hiz-
metin üretilmesi ve harcanması için gerekli olan toplam Çevre Kirliliğinin Önlenmesinde Biyolojinin
Çevre Kirliliğinin Önlenmesinde Biyolojinin
tatlı su hacmine su ayak izi denir.
Diğer Disiplinler
Diğer Disiplinler Ile IlişkisiIle Ilişkisi
Su ayak izinde su kullanımı ile kalitesini ifade eden mavi,
yeşil, gri su ayak izi bileşenleri vardır. • Çevre kirliliğinin sonuçları küreseldir. Çevre politikala-
rının etkili olabilmesi için tüm ülkelerin uygulaması ge-
• Bir malın üretiminde kullanılan toplam yağmur suyuna rekir. Çevre kirliliğinin önlenmesi için biyoloji dışında
yeşil su ayak izi denir. diğer disiplinlerle ortak çözüm yolu geliştirilir. Çevre
• Bir malı üretmek için gerekli olan yüzey ve yer altı, dostu üretim ile en az doğal madde ve enerji kullanı-
tatlı su kaynaklarının toplam hacmine mavi su ayak larak en yüksek verimi hedefleyen üretim yöntemidir.
izi denir. • Çevre kirliliğinin önlenmesinde biyoloji; çevre mühen-
• Kirlilik miktarının mevcut su kalite standartlarına göre disliği, kimya, fizik, ziraat, mimari, ekoloji gibi disiplin-
azaltılması veya yok edilmesi için kullanılan tatlı su lerle etkileşim halindedir.
miktarına gri su ayak izi denir. • Çevre mühendisliğiyle yaptığı çalışmalarda doğa ile
barışık doğaya en az zararla gerçekleştirdikleri ekolo-
KARBON AYAK IZI jik tasarımlar yer alır.
Kurum kuruluş veya kişilerin ulaşım, ısınma, elektrik • Yeşil mimari ile bina tasarımında enerji ve su tasarru-
tüketimi gibi tüm yaşamsal fonksiyonlarında atmosfere fu sağlayan sera gazlarının salınımını en aza indirge-
salınan toplam CO ve diğer sera gazlarının salınım mik- yen çevre dostu malzemeler kullanılır.
2
