Page 485 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 485
OSMANLI DEVLETI IDARESII IDARESI
OSMANLI DEVLET 4. ÜNITE 485
DEVLET IDARESINI OLUŞTURAN UNSURLAR Ilim Ehli (Ilmiye)lim Ehli (Ilmiye)
I
• Osmanlı Devleti’nde toplum düzeninin, sorunsuz bir • Ilmiye, ilimle meşgul olanlar topluluğu demektir.
şekilde sürdürülebilmesi için toplum iki büyük sınıfa • Bu sınıfa ulema adı da verilmektedir.
ayrılmıştı. • Medreselerde yetişen kişilerden oluşmuştur.
• Birincisi; padişah adına dini ve idari işleri yürüten kişi- • Kadı, müderris, kazasker ve şeyhülislam gibi devlet
lerin oluşturduğu yönetenler yani askerî sınıftı.
görevlileri bu sınıf içersinde yer almıştır.
• Ikincisi ise, idareye katılmayan farklı din ve milletlere • Divandaki temsilcisi kazasker iken taşradaki temsilcisi
mensup zümrelerden oluşan yönetilenler yani reaya ise kadıydı.
idi.
EDİTÖR YAYINLARI
• Reayanın görevi, üretim yapmak ve zamanı geldiğin- • Osmanlılarda ilmiye sınıfının başlıca üç görevi vardır:
de vergi vermekti. › Müderrisler tarafından eğitim ve öğretimin sürdürül-
• Askerî sınıfın görevi ülkeyi adaletle yönetmek ve hal- mesi
kın refahını sağlamaktı. › Kadılar tarafından idari ve adli hizmetlerin görülmesi
• Osmanlı devlet idaresi seyfiye (askeri bürokrasi), ilmi- › Müftüler tarafından idari ve askeri konularda dini
ye (din, eğitim ve hukuk bürokrasisi) ve kalemiye (sivil görüşlerin belirtilmesi
bürokrasi) şeklinde birbirini tamamlayan üç bölümden • Osmanlı taşra teşkilatı içinde yer alan başlıca yönetim
oluşurdu. birimleri; kaza, sancak ve eyalet idi.
• Bu üç sınıf üyelerinin Müslüman olma zorunluluğu • Kazaların başında ilmiye sınıfına mensup kadılar bu-
vardı. lunurdu.
• Bu sınıfların birlikteliği sayesinde Osmanlı Devleti • Kadıların başta adli olmak üzere idari ve ilmi konular-
güçlü bir merkezi otoriteye sahip oldu. da oldukça geniş yetkileri vardı.
Kılıç Ehli (Seyfiye)
Kılıç Ehli (Seyfiye) • Kadıların adli görevi yanında idari, belediye, askerî,
• Seyfiye sınıfını Enderun veya diğer eğitim kurumların- mali ve noterlik alanlarında da görev ve yetkileri bu-
da yetişen ve umera da denilen kişiler oluşturmuştur. lunurdu.
Bu sınıf kapıkulu askerleri ve tımarları sipahiler ile su- • Vakıfların denetçisi de olan kadılar; asayiş kuvvetle-
başı, sancakbeyi, beylerbeyi, vezir ve sadrazam gibi rinin, belediye hizmetlilerinin ve zabıta görevlilerinin
görevlileri kapsamaktadır. de amiriydi.
• Divandaki temsilcileri sadrazam, vezirler, kaptan-ı • Kadılar evlenme, boşanma, veraset meselelerinde;
derya ve yeniçeri ağasıdır. merkezden gelen emirlerin uygulanması ve mahkeme
kayıtlarının tutulmasında, her türlü akdin kaydedil-
• Yönetim dışında askerlik görevi de bulunan seyfiye mesinde, divanın emirlerinin halka bildirilmesinde ve
ülkenin iç ve dış güvenliğinin sağlanmasından sorum-
sefer esnasında idaresinde bulunduğu yerde ordunun
luydu� ihtiyaçlarının görülmesinde sorumlu ve yetkiliydi.
K • Kazalara bağlı nahiyelerde ise bütün bu görevler kadı-
Kalem Ehli (Kalemiye)alem Ehli (Kalemiye)
• Devletin yazışma, mali ve dış işlerden sorumlu nişan- nın atadığı naip tarafından yerine getirilirdi.
cı, deftardar, reisülküttap gibi görevlilerden oluşmak-
tadır. { Osmanlı Devleti’nde ilk kadı Osman Gazi zamanın-
• Divan toplantılarının bürokratik işlemlerini yürüten da Karacahisar’a atanan Dursun Fakih’dir.
kâtipler ile ülke genelindeki her türlü yazışma işlerini • Kanuni Dönemi’nde müftüler, kadılar gibi teşkilatlandı-
yerine getiren memurlar da kalemiye sınıfına dahildir. rılınca şeyhülislamlık makamı ortaya çıktı.
• Divandaki temsilcileri Anadolu ve Rumeli defterdarları • Ebussuud Efendi’den itibaren Rumeli kazaskerliği ya-
ile nişancıydı. panlar şeyhülislamlık makamına atandı.