Page 485 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 485

OSMANLI DEVLETI IDARESII IDARESI
            OSMANLI DEVLET                                                                  4. ÜNITE   485
            DEVLET IDARESINI OLUŞTURAN UNSURLAR              Ilim Ehli (Ilmiye)lim Ehli (Ilmiye)
                                                             I
            •   Osmanlı Devleti’nde toplum düzeninin, sorunsuz bir  •   Ilmiye, ilimle meşgul olanlar topluluğu demektir.

               şekilde sürdürülebilmesi için toplum iki büyük sınıfa   •   Bu sınıfa ulema adı da verilmektedir.
               ayrılmıştı.                                   •   Medreselerde yetişen kişilerden oluşmuştur.
            •   Birincisi; padişah adına dini ve idari işleri yürüten kişi-  •   Kadı, müderris, kazasker ve şeyhülislam gibi devlet

               lerin oluşturduğu yönetenler yani askerî sınıftı.
                                                               görevlileri bu sınıf içersinde yer almıştır.
            •   Ikincisi ise, idareye katılmayan farklı din ve milletlere   •   Divandaki temsilcisi kazasker iken taşradaki temsilcisi
               mensup zümrelerden oluşan yönetilenler yani reaya   ise kadıydı.
               idi.
       EDİTÖR YAYINLARI
            •   Reayanın görevi, üretim yapmak ve zamanı geldiğin-  •   Osmanlılarda ilmiye sınıfının başlıca üç görevi vardır:
               de vergi vermekti.                                › Müderrisler tarafından eğitim ve öğretimin sürdürül-
            •   Askerî sınıfın görevi ülkeyi adaletle yönetmek ve hal-  mesi

               kın refahını sağlamaktı.                          › Kadılar tarafından idari ve adli hizmetlerin görülmesi
            •   Osmanlı devlet idaresi seyfiye (askeri bürokrasi), ilmi-    › Müftüler  tarafından  idari  ve  askeri  konularda  dini

               ye (din, eğitim ve hukuk bürokrasisi) ve kalemiye (sivil   görüşlerin belirtilmesi
               bürokrasi) şeklinde birbirini tamamlayan üç bölümden   •   Osmanlı taşra teşkilatı içinde yer alan başlıca yönetim
               oluşurdu.                                       birimleri; kaza, sancak ve eyalet idi.
            •   Bu  üç  sınıf  üyelerinin  Müslüman  olma  zorunluluğu   •   Kazaların başında ilmiye sınıfına mensup kadılar bu-

               vardı.                                          lunurdu.
            •   Bu  sınıfların  birlikteliği  sayesinde  Osmanlı  Devleti   •   Kadıların başta adli olmak üzere idari ve ilmi konular-
               güçlü bir merkezi otoriteye sahip oldu.         da oldukça geniş yetkileri vardı.

            Kılıç Ehli (Seyfiye)
            Kılıç Ehli (Seyfiye)                             •   Kadıların adli görevi yanında idari, belediye, askerî,
            •   Seyfiye sınıfını Enderun veya diğer eğitim kurumların-  mali ve noterlik alanlarında da görev ve yetkileri bu-
               da yetişen ve umera da denilen kişiler oluşturmuştur.   lunurdu.
               Bu sınıf kapıkulu askerleri ve tımarları sipahiler ile su- •   Vakıfların denetçisi de olan kadılar; asayiş kuvvetle-

               başı, sancakbeyi, beylerbeyi, vezir ve sadrazam gibi   rinin, belediye hizmetlilerinin ve zabıta görevlilerinin
               görevlileri kapsamaktadır.                      de amiriydi.
            •   Divandaki  temsilcileri  sadrazam,  vezirler,  kaptan-ı   •   Kadılar  evlenme,  boşanma,  veraset  meselelerinde;
               derya ve yeniçeri ağasıdır.                     merkezden gelen emirlerin uygulanması ve mahkeme
                                                               kayıtlarının  tutulmasında,  her  türlü  akdin  kaydedil-
            •   Yönetim dışında askerlik görevi de bulunan seyfiye   mesinde, divanın emirlerinin halka bildirilmesinde ve
               ülkenin iç ve dış güvenliğinin sağlanmasından sorum-
                                                               sefer esnasında idaresinde bulunduğu yerde ordunun
               luydu�                                          ihtiyaçlarının görülmesinde sorumlu ve yetkiliydi.

            K                                                •   Kazalara bağlı nahiyelerde ise bütün bu görevler kadı-
            Kalem Ehli (Kalemiye)alem Ehli (Kalemiye)
            •   Devletin yazışma, mali ve dış işlerden sorumlu nişan-  nın atadığı naip tarafından yerine getirilirdi.
               cı, deftardar, reisülküttap gibi görevlilerden oluşmak-
               tadır.                                        {   Osmanlı Devleti’nde ilk kadı Osman Gazi zamanın-
            •   Divan  toplantılarının  bürokratik  işlemlerini  yürüten   da Karacahisar’a atanan Dursun Fakih’dir.
               kâtipler  ile ülke genelindeki her türlü yazışma işlerini  •   Kanuni Dönemi’nde müftüler, kadılar gibi teşkilatlandı-
               yerine getiren memurlar da kalemiye sınıfına dahildir.   rılınca şeyhülislamlık makamı ortaya çıktı.
            •   Divandaki temsilcileri Anadolu ve Rumeli defterdarları   •   Ebussuud Efendi’den itibaren Rumeli kazaskerliği ya-

               ile nişancıydı.                                 panlar şeyhülislamlık makamına atandı.
   480   481   482   483   484   485   486   487   488   489   490