Page 486 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 486

486
        •   Şeyhülislamlar, zamanla dinî konular dışında; örf, âdet   TÜRK DÜNYASI’NDA YETIŞMIŞ BAZI BILIM
           ve geleneklerle ilgili hususlarda, kiliselerdeki seçim ih-  INSANLARI
           tilaflarını halletme konusunda, mühim devlet işlerinde,
           savaş ilanında, barış yapılmasında, ıslahatların uygu-  Akşemseddin (1390-1459): Çok yönlü ilim insanı ve tıp
           lanmasında da fetva makamı oldular.           alimidir. Fatih’in hocası olarak bilinmektedir. Akşemsed-
                                                         din hastalıkları, kalıtımsal olan ve mikrop yoluyla geçen
        OSMANLI EĞITIM KURUMLARI                         şeklinde ikiye ayırdı. Avrupa’daki Louis Pasteur (Pastör)
        •   Medreseler; Osmanlı Devleti’nde âlimlerin yetiştirildiği   ve Robert Koch (Rabırt Koh) gibi bilginlerin öncüsü oldu.
           ve bilginin üretildiği yerlerdi.              Ali Kuşçu (1403-1474): Babası Uluğ Bey’in “Doğanba-
        •   Osmanlı medreseleri, Islami ilimleri üst düzeyde öğre-  şı’sı  olduğu  için  “Kuşçu”  lakabıyla  anıldı.  Fatih  Sultan
       EDİTÖR YAYINLARI
           terek insanların yararına sunmayı amaçladı.   Mehmet tarafından Ayasofya Medresesi müderrisliğine
        •   Medreselerde tefsir, hadis, kelam ve fıkıh gibi temel   tayin edildi. Osmanlı Devleti’nde Hoca Sinan Paşa, Molla
           Islami  ilimlerin  yanında  matematik,  astronomi,  fizik,   Lütfi ve Mehmet (Mirim) Çelebi gibi önemli gök bilimcile-
           mantık ve felsefe gibi akli ilimler de okutuldu.  rinin yetişmesini sağladı. Ay’ın haritasını çıkaran ilk bilim
        •   Fatih’in yaptırdığı Sahn-ı Seman Medreseleri ve Ka-  insanı olarak tarihe geçti.
           nuni Sultan Süleyman Dönemi’nin Süleymaniye Med-
           reseleri  zamanlarının  zirve  yapan  eğitim  kurumları   Uluğ Bey (1394-1449): Asıl adı Muhammed Turğay olan
           oldu�                                         Uluğ Bey Timur’un torunudur. Devlet adamlığından ziya-
        •   Osmanlı’da eğitimin temel yapısını medreseler oluş-  de, bilimsel çalışmalarıyla tanındı. Ingiltere’de Greenwi-
           tururken bunun yanında cami ve kütüphanelerde de   ch Gözlemevi’ni kuran John Flamsteed (Con Fileymstid)
           buna benzer eğitim faaliyetlerinde bulunuldu.  “Britanya Gök Tarihi” adlı eserini hazırlarken, Zîc-i Uluğ
        •   Medreseler dışında ülkenin her tarafına yayılmış olan   Bey’den yararlandı. Batı bilim dünyası Uluğ Bey’i “XV.
           tekke ve zaviyeler de halkın manevi yönden yetişme-  Asır Astronomu” unvanına layık görürken Milletlerarası
           sinde ve çeşitli sıkıntılara düşmüş olanların problem-  Astronomi Derneği de Ay yüzeyindeki bir kratere onun
           lerinin halledilmesinde önemli rol oynadılar.  adını verdi.




                                            ÇÖZÜMLÜ SORULAR
                                            ÇÖZÜMLÜ SORULAR

        1.  Osmanlı Devleti'nde toplum yönetenler ve yönetilenler   2.  Osmanlı devlet bürokrasisinde, seyfiye sınıfı yönetim
           olmak üzere iki sınıfa ayrılmıştır. Devlet adına herhan-  ve askerlik işlerinden, kalemiye sınıfı idari ve mali iş-
           gi bir resmi görev yürütenlere asker, çiftçi ve esnaftan   lerden sorumluyken eğitim ve yargı işlerinden ilmiye
           oluşan halk sınıfına ise reaya denilmişti.      sınıfı sorumlu tutulmuştur.

           Aşağıdakilerden hangisi yöneten sınıfından yöne-  Bu durumun;
           tilen sınıfa geçişi sağlamaz?                   I�  merkezi otoritenin zayıflaması,

           A)  Istifa etme                                 II�  devlet idaresinin kolaylaşması,
           B)  Tayin edilme                                III�  yönetimde ikililiklerin yaşanması
           C)  Görevden alınma                             gelişmelerinden hangilerine neden olduğu söyle-
           D)  Emekli olma                                 nebilir?
           E)  Azledilme                                   A) Yalnız I       B) Yalnız II      C) I ve III

                                                                    D) II ve III     E) I, II ve III


        Çözüm: Bir memurun bir yerden başka bir yere tayin edil-  Çözüm: Devlet işlerinin yürütülmesi için oluşturulan ku-
        mesi memurun bulunduğu konumunu değiştirmez.     rumlar devlet yönetimini kolaylaştırmıştır
   481   482   483   484   485   486   487   488   489   490   491