Page 488 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

488
• Bazı sultanlar şiirlerinde şu mahlasları kullandılar; I� • Şehrin asıl merkezini bedestenler oluştururdu. Mer-
Murad: Murâdî, Fatih Sultan Mehmet: Avnî, II.Bayezid: kezde bulunan diğer bir unsur ise sağlık, eğitim, kültü-
Adlî, Yavuz Sultan Selim: Selimî, Kanuni Sultan Süley- rel hizmetleri sunan külliyelerdi.
man: Muhibbî, Meftuni ve Acizi. • Şehirlerin birinci bölümü denilen çarşı dışındaki yerle-
şim yerleri ise mahallelerden oluşuyordu.
{ Osmanlı padişahları arasında ilk şiir söyleyen II. • Sosyal yaşam alanları olan mahallelerde Türk evleri
Murad’tır. Osmanlı sarayına şiir ilk kez II. Murad zama- genelde çok katlı değildi.
nında girmiştir.
• Mahallelerin ötesinde şehir halkına rahatsızlık veren
OSMANLI’DA ZANAAT, SANAT VE KÜLTÜR endüstriyel faaliyetler ile kırsal kesimle bağlantısı olan
FAALIYETLERI zanaatkârlar yer alırdı.
EDİTÖR YAYINLARI
Osmanlı’da Şehir Planlaması
Osmanlı’da Şehir Planlaması • Bunlara; dericiler, boyacılar, kasaplar, demirciler, bo-
yacılar, kasaplar, dericiler, çilingirler, bakırcılar, çöm-
• Osmanlı Devleti’nin hakimiyet kurduğu Anadolu ve lekçiler örnek verilebilir.
Rumeli’de şehir kültürü, Türk ve Islam kültürü başta
Osmanlı Mimarı Anlayışı
olmak üzere diğer kültürleri de özümseyerek biçim- Osmanlı Mimarı Anlayışı
lendirir. • Osmanlı mimarisinin temel öğesini külliyeler, külliye-
• Şehirler genelde ticari faaliyetlerin yoğunlaştığı güzer- lerin ana unsurunu ise camiler oluştururdu. Osmanlı,
Erken Dönemi’ne ait ilk eserler genelde Iznik, Bursa,
gahlar üzerinde kuruldu. ve Edirne’de yapıldı.
• Şehirlerdeki çarşının konumu belirlenirken kale veya • Istanbul’un fethiyle birlikte Osmanlı’nın kendine has
şehir surları, önemli yollar ve önemli kültürel alanlara üslubunu oluşturduğu Klasik Dönem’e geçildi.
yakınlık esas alındı. • Bu dönemde siyasi alanda elde edilen başarı sanata
• Osmanlı Devleti’nde cami, bedesten ve imaret Klasik yansıdı. Ilk kez merkezi kubbeli camilere yarım kubbe-
Dönem Osmanlı şehir planına hakim unsurlardı. ler eklenerek yeni camiler yapıldı.

ÇÖZÜMLÜ SORULAR
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
1. Türk kültür hayatına Islamiyet’in kabulünden sonra 3. I� Şehrin cami, bedesten ve imaret gibi kurumları
girmiş olan yazı veya çizgi anlamına gelen güzel yazı etrafında yoğunlaşması
yazma sanatıdır. Asıl gelişimini Osmanlı Dönemi’nde II� Şehirlerin genelde ticari faaliyetlerin yoğunlaştığı
göstermiş olan bu sanat Fatih Dönemi’nde yaşayan güzergahlar üzerinde kurulması
ve bu sanatın piri olarak kabul edilen Amasyalı Şeyh III� Önemli mahalle ve sokaklara gayrimüslim unsur-
Hamdullah ile zirveye çıkmıştır. ların yerleşmelerine izin verilmemesi

Yukarıda sözü edilen Osmanlı sanatı aşağıdaki- Yukarıdakilerden hangileri Osmanlı'daki şehir
lerden hangisidir? planlamacılığında yer alır?

A) Çinicilik B) Kakmacılık C) Hat A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) Minyatür E) Tezhip D) I ve III E) I, II ve III

Çözüm: Yazı veya çizgi anlamına gelen "hat" güzel yazı Çözüm: Osmanlı'da gayrimüslimlerin kendilerine ait ma-
yazma sanatıdır.
halleleri olduğu gibi istedikleri yerde ikamet etme hakkın-
da sahip idiler.
2. Osmanlı hakimiyetiyle birlikte Anadolu ve Rumeli’deki
şehirlerin yapısında birtakım değişimler yaşanmıştır. 4. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı’da kültürün ya-

Aşağıdaki alanlardan hangisi bu değişimler için- zılı olarak aktarılmasında kullanılan unsurlardan
de yer almaz? biri değildir?
A) Etnik B) Nüfus C) Din A) Ferman B) Berat C) Menkıbe
D) Ekonomi E) Sosyal D) Risale E) Tercüme kitap

Çözüm: Osmanlı fethettiği bölgelerde halkın etnik yapısı- Çözüm: Menkıbe Osmanlı’da kültürün yazılı olarak akta-
na müdahale etmemiştir. rılmasında kullanılan unsurlardan biri değildir.