Page 487 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 487

OSMANLI'DA
            OSMANLI'DA SÖZLÜ VE YAZILI KÜLTÜR - OSMANLI'DA ZANAAT, SANAT VE KÜLTÜR FAALIYETLERISÖZLÜ VE YAZILI KÜLTÜR - OSMANLI'DA ZANAAT, SANAT VE KÜLTÜR FAALIYETLERI  4. ÜNITE  487
            OSMANLI’DA SÖZLÜ VE YAZILI KÜLTÜRÜN              •   Destan geleneği yazılı edebiyatta da varlığını sürdür-
                                                               müştür. Bunun en güzel örnekleri Battalnameler, Da-
            TOPLUM HAYATINA ETKILERI                           nişmendnameler ve Saltuknameler gibi eserlerdir.
            •   Islamiyet öncesinde oluşmaya başlayan ve Osmanlı

               Dönemi’nde zirveye çıkan sözlü edebiyat ürünleri, bu   •   Osmanlılarda yazılı kültürün önemli bir bölümünü Is-
               ürünlerin yazıya geçirilmesiyle zenginleşen halk ede-  lam medeniyeti etkisiyle gelişen divan edebiyatı oluş-
               biyatı ve Islamiyet etkisiyle oluşan Divan Edebiyatı,   turur.
               Osmanlı’daki sözlü ve yazılı kültürün en güzel örnek-  •   Saray çevresi ve Bursa, Edirne ve Istanbul gibi belirli
               lerini oluşturur.                               şehirlerde oluşan divan edebiyatında; sanat ön planda
            •   Türklerin Islamiyet’i kabulünden önce dini törenlerde   olduğu için konu değil, konunun işleniş biçimi önemli

               ve bazı sosyal etkinliklerde söylenen destanlar ve şiir-  olmuştur.
            •  EDİTÖR YAYINLARI
               ler sözlü edebiyat ürünlerini oluşturmaktaydı.  •   Yazılı kültür Osmanlı’da Türk kültürünün korunmasın-
            •   Türklerin Islamiyet’e geçmeleri ardından Anadolu’ya   da ve yaşatılmasında önemli bir işlev görmüştür.
               yerleşmeye başlamaları sonucu Orta Asya sözlü kül-
                                                             II. Murat Dönemi’ndeki K
               türü, Anadolu ve Islam kültürüyle etkileşime geçerek   II. Murat Dönemi’ndeki Kültürel Gelişmelerültürel Gelişmeler
               yeni bir sözlü kültür geleneğini başlatmıştır.  •   Ülkesinde kültür ve ilim hayatını yükseltmek için her
            •   Eski Türk destanlarında ve şiirlerinde yer alan vatan   fedakarlığı göze alabilen Sultan Murat, ilim adamı ve

               sevgisi, kahramanlık gibi temalar Osmanlı’nın fetih ha-  bilginlere karşı son derece cömert davrandı.
               reketlerine de yansımış Türk halkının verdiği destekle   •   Türk diline önem veren padişah, Türkçe eserler yaz-
               cihat ve gaza hareketleri hız kazanmıştır.      dırdığı gibi birçok yabancı eserin de tercümesini sağ-
            •   Başta Yıldırım Bayezid, Çelebi Mehmet ve II. Murat ol-  ladı.
               mak üzere padişahlar, sözlü kültürün taşıyıcıları olan   •   Âşık Paşa’nın yazdığı “Garipname” adlı eser Türkçe
               âşık ve ozanlara yakın ilgi göstermiş ve bu kültürün   yazımı teşvik edilen eserlerdendir.
               korunmasında önemli katkılar sunmuşlardır.    •
            •   Sarayın, özellikle hanım sultanların himayesinde olan   II. Murat, Danişmentli ve Selçuklu dönemlerinden beri
                                                               devam  eden  Fars  kültürünün  etkilerini  unutturmaya
               saz şairleri, usta-çırak ilişkisiyle yetişmiş; kahveha-  çalıştı.
               neler, panayırlar ve köy odaları gibi yerlerde okunan
               şiirler, anlatılan hikayeler ve destanlar sözlü kültürün  •   Türk diline ait önemli eserler olan Yazıcızâde Ali’nin

               yaşatılmasını sağlamıştır.                      “Tevârih-i Âl-i Selçuk”u; Molla Arif Ali’nin “Danişmend-
            •   XV. yüzyıldan itibaren en çok görülen sözlü edebiyat   nâme”si; Şeyhî’nin “Hüsrev ve Şirin”i; Mercimek Ah-

               ürünü halk hikayeleridir.                       met’in “Kâbusnâme”si Yazıcızâde Mehmet Efendi’nin
            •   Destan ve şiir geleneğinin Züleyha, Ferhat ile Şirin,   “Muhammediyye ” adlı eseri II. Murat Devri’nde ya-

               Arzu ile Kamber gibi çok bilinen aşk hikayeleri halk   zıldı.
               arasında çok tutulmuştur.                     •   Ayrıca  Edirne,  Bursa,  Selanik,  Ipsala  ve  Ergene’de
                                                               yaptırdığı  muazzam  eserler  sebebiyle  II.  Murat’a
               Edirne ve Topkapı saraylarında başlatılan helva soh-
               betleri de bir başka sözlü kültür geleneği olarak Os-  “Ebu’l Hayrat” unvanı verilmiştir.
               manlı’daki üst ve orta sınıfı bir araya getirmiştir.  Şair Sultanlar
                                                             Şair Sultanlar
            •   Türkülerin, ilahilerin, marşların söylendiği, oyunların   •   Osmanlı hanedanı, diğer pek çok hanedandan farklı
               oynandığı bu toplantılar XX. yüzyılın ilk yarısına kadar   olarak tarih sahnesinde sanatkâr mizaçlı sultanlarıyla
               sürmüştür.                                      yer aldı.
            •   Sözlü kültür ürünleri halkın ortak duygu ve düşünce-  •   Iyi bir eğitimden geçen Osmanlı şehzadeleri, daha zi-

               lerini dile getirmeleri bakımından Türk kültürünün ko-  yade musikiye ve şiire ilgi gösterdi.
               runmasında ve yaşatılmasında önemli bir işleve sahip
               olmuştur.                                     •   Padişahlar “divan” sahibi olacak kadar şiir yazdı.
            •  Osmanlı Devleti’nde yazılı kültür ürünleri Eski Anado- •   Osmanlı padişahlarının birçoğu şair olup Divan ede-
               lu Türkçesiyle XIII. yüzyıldan itibaren verilmeye baş-  biyatı geleneğine uyarak isimleri yerine mahlaslar kul-
               lanmıştır.                                      landılar.
   482   483   484   485   486   487   488   489   490   491   492