Page 101 - 11-sinif-tarih-beceri-temelli-soru-bankasi
P. 101

OSMANLI DEVLETİ'NDE DEMOKRATİKLEŞME SÜRECİ


           7 ve 8. soruları aşağıdaki görsele göre cevaplayınız.

                                                                    OSMANLICILIK
                                             Osmanlı Devleti altındaki tüm ulusları bir çatı altında  toplama düşüncesidir. Kanun-i Esa-
                                             si’ye göre Osmanlı sınırları içerisinde yaşayan herkes din, dil ve ırk gözetilmeksizin Osmanlı
                                             vatandaşı sayılır ve kanun önünde eşit sayılır. Osmanlıcılık düşüncesi Kanun-i Esasi’nin bu
                                             birleştirici maddelerine dayanarak herkesi bir arada tutmayı ve devleti yıkılmaktan kurtul-
                                  Mithat Paşa  mayı hedefler. İkinci Meşrutiyet'in ilk yarısına kadar hâkim olan bir düşüncedir. Sadrazam
                                             Mithat Paşa ile Namık Kemal, Ziya Paşa ve Şinasi gibi aydınlar bu fikri savunanların başında
                                             gelmektedir.

                                                                     İSLAMCILIK
                                             Osmanlı Devleti’nin bütünlüğünü korumak amacıyla 19. yüzyılın ikinci yarısında önem ka-
                                             zanan bir düşünce akımıdır. Bu akıma göre toplumun temel direği dindir. Din ve millet birdir.
                         DATA YAYINLARI
                                             Bütün Müslümanların halifenin etrafında birleşmesi gerekir. Farklı ırklardan Müslümanları
                                   M. Akif Ersoy  birleştirip kalkındırmak, Hristiyan dünyasının karşısında bir denge unsuru hâline getirmek
                                             temel amaçlarıdır. Padişah II. Abdülhamit tarafından desteklenen bu fikir akımı ayrıca Meh-
                                             met Akif Ersoy, Eşref Edip, Cevdet Paşa ve Said Halim Paşa tarafından savunulmuştur.

                                                                     TÜRKÇÜLÜK
                                             Türkçülük akımı, Osmanlıcılık ve İslamcılık ideolojilerinin uygulama alanı bulamadığı bir za-
                                             manda devleti kurtarma adına ortaya çıkmıştır. Bu düşünce akımına göre devlet; ancak dili,
                                             dini, soyu ve ülküsü bir olan topluma dayanarak ayakta durabilir. Türkçülük; dil, tarih ve ede-
                                  Ziya Gökalp  biyat alanlarındaki çalışmalarla, yeni bir kültür hareketi olarak başlamış zamanla siyasal bir
                                             nitelik kazanmıştır. Bu fikri savunanların başında Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin, Hamdullah
                                             Suphi ve Yusuf Akçura gibi aydınlar gelmektedir.


           7  Osmanlı Devleti'ni dağılmaktan kurtarmak için ortaya   8  Verilen fikir akımları değerlendirildiğinde aşağıdaki
              atılan fikir akımlarıyla ilgili aşağıdaki yargılardan   fikir  akımı-kavram  eşleştirmelerinden  hangisinin
              hangisine ulaşılamaz?                            doğru olduğu söylenebilir?
              A)  Osmanlı Devleti'nde padişah, devlet adamları ve ay-  A)  Osmanlıcılık: Halkların eşitliği
                                                                  İslamcılık: Ümmetçilik
                 dınlar tarafından üretilmiş düşünce akımlarıdır.  Türkçülük: Milli duygular
              B)  Eşitlik, din ve milli unsurlar ön planda tutularak dev-  B)  Osmanlıcık: Teokrasi
                 letin kurtarılmasına çalışılmıştır.              İslamcılık: Laiklik

              C)  Ortaya atılan bu fikir akımları ilk olarak askeri alan- BECERİ TEMELLİ YENİ NESİL SORULAR  Türkçülük: Ümmetçilik
                 da yaşanan sorunların çözümü için kullanılmıştır.  C)  Osmanlıcılık: Milli kültür

              D)  Osmanlıcılık  fikri  imparatorluk  sınırları  içerisinde   İslamcılık: Tek millet
                                                                  Türkçülük: Din birliği
                 herkesi  Osmanlı  milleti  olarak  görürken  Türkçülük   D)  Osmancılık: Irk birliği
                 fikri ise Osmanlı milleti içerisinde Türklüğü ön plana   İslamcılık: Oligarşi
                 çıkarmıştır.                                     Türkçülük: Teokrasi
              E)  İslamcılık fikrini savunanlar hilafetin gücünü kulla-  E)  Osmanlıcılık: Din birliği
                                                                  İslamcılık:  Milli kültür
                 narak İslam birliğini oluşturmaya çalışmışlardır.
                                                                  Türkçülük : Ümmet dayanışması



           9  Sened-i İttifak'da ayanlar ile ilgili yer alan;  10  Islahat Fermanı'nda yer alan aşağıdaki maddelerden
              I.  bulundukları bölgenin vergisini toplayabilmeleri,  hangisi Osmanlı Devleti'nde bütün vatandaşları ilgi-
              II.  İstanbul'da bir isyan çıkması halinde İstanbul'a gelip   lendiren bir düzenleme değildir?
                 isyanı bastırmaları,                          A)  Kanun önünde eşit olunması
              III.  padişahın otoritesine bağlı kalmaları      B)  Vergilerin gelirine göre toplanması
              hükümlerinden hangileri merkezi otoriteyi güçlendir-  C)  Kimseye yargılanmadan ve sorgulamadan ceza ve-
              miştir?                                             rilmemesi
                                                               D)  Askerlik için nakdi bedel uygulaması
              A) Yalnız I       B) I ve II     C) I ve III
                                                               E)  İl Genel Meclislerine üye olunması
                      D) II ve III    E) I, II ve III
                                                         99
   96   97   98   99   100   101   102   103   104   105   106