Page 101 - 11-sinif-tarih-beceri-temelli-soru-bankasi
P. 101
OSMANLI DEVLETİ'NDE DEMOKRATİKLEŞME SÜRECİ
7 ve 8. soruları aşağıdaki görsele göre cevaplayınız.
OSMANLICILIK
Osmanlı Devleti altındaki tüm ulusları bir çatı altında toplama düşüncesidir. Kanun-i Esa-
si’ye göre Osmanlı sınırları içerisinde yaşayan herkes din, dil ve ırk gözetilmeksizin Osmanlı
vatandaşı sayılır ve kanun önünde eşit sayılır. Osmanlıcılık düşüncesi Kanun-i Esasi’nin bu
birleştirici maddelerine dayanarak herkesi bir arada tutmayı ve devleti yıkılmaktan kurtul-
Mithat Paşa mayı hedefler. İkinci Meşrutiyet'in ilk yarısına kadar hâkim olan bir düşüncedir. Sadrazam
Mithat Paşa ile Namık Kemal, Ziya Paşa ve Şinasi gibi aydınlar bu fikri savunanların başında
gelmektedir.
İSLAMCILIK
Osmanlı Devleti’nin bütünlüğünü korumak amacıyla 19. yüzyılın ikinci yarısında önem ka-
zanan bir düşünce akımıdır. Bu akıma göre toplumun temel direği dindir. Din ve millet birdir.
DATA YAYINLARI
Bütün Müslümanların halifenin etrafında birleşmesi gerekir. Farklı ırklardan Müslümanları
M. Akif Ersoy birleştirip kalkındırmak, Hristiyan dünyasının karşısında bir denge unsuru hâline getirmek
temel amaçlarıdır. Padişah II. Abdülhamit tarafından desteklenen bu fikir akımı ayrıca Meh-
met Akif Ersoy, Eşref Edip, Cevdet Paşa ve Said Halim Paşa tarafından savunulmuştur.
TÜRKÇÜLÜK
Türkçülük akımı, Osmanlıcılık ve İslamcılık ideolojilerinin uygulama alanı bulamadığı bir za-
manda devleti kurtarma adına ortaya çıkmıştır. Bu düşünce akımına göre devlet; ancak dili,
dini, soyu ve ülküsü bir olan topluma dayanarak ayakta durabilir. Türkçülük; dil, tarih ve ede-
Ziya Gökalp biyat alanlarındaki çalışmalarla, yeni bir kültür hareketi olarak başlamış zamanla siyasal bir
nitelik kazanmıştır. Bu fikri savunanların başında Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin, Hamdullah
Suphi ve Yusuf Akçura gibi aydınlar gelmektedir.
7 Osmanlı Devleti'ni dağılmaktan kurtarmak için ortaya 8 Verilen fikir akımları değerlendirildiğinde aşağıdaki
atılan fikir akımlarıyla ilgili aşağıdaki yargılardan fikir akımı-kavram eşleştirmelerinden hangisinin
hangisine ulaşılamaz? doğru olduğu söylenebilir?
A) Osmanlı Devleti'nde padişah, devlet adamları ve ay- A) Osmanlıcılık: Halkların eşitliği
İslamcılık: Ümmetçilik
dınlar tarafından üretilmiş düşünce akımlarıdır. Türkçülük: Milli duygular
B) Eşitlik, din ve milli unsurlar ön planda tutularak dev- B) Osmanlıcık: Teokrasi
letin kurtarılmasına çalışılmıştır. İslamcılık: Laiklik
C) Ortaya atılan bu fikir akımları ilk olarak askeri alan- BECERİ TEMELLİ YENİ NESİL SORULAR Türkçülük: Ümmetçilik
da yaşanan sorunların çözümü için kullanılmıştır. C) Osmanlıcılık: Milli kültür
D) Osmanlıcılık fikri imparatorluk sınırları içerisinde İslamcılık: Tek millet
Türkçülük: Din birliği
herkesi Osmanlı milleti olarak görürken Türkçülük D) Osmancılık: Irk birliği
fikri ise Osmanlı milleti içerisinde Türklüğü ön plana İslamcılık: Oligarşi
çıkarmıştır. Türkçülük: Teokrasi
E) İslamcılık fikrini savunanlar hilafetin gücünü kulla- E) Osmanlıcılık: Din birliği
İslamcılık: Milli kültür
narak İslam birliğini oluşturmaya çalışmışlardır.
Türkçülük : Ümmet dayanışması
9 Sened-i İttifak'da ayanlar ile ilgili yer alan; 10 Islahat Fermanı'nda yer alan aşağıdaki maddelerden
I. bulundukları bölgenin vergisini toplayabilmeleri, hangisi Osmanlı Devleti'nde bütün vatandaşları ilgi-
II. İstanbul'da bir isyan çıkması halinde İstanbul'a gelip lendiren bir düzenleme değildir?
isyanı bastırmaları, A) Kanun önünde eşit olunması
III. padişahın otoritesine bağlı kalmaları B) Vergilerin gelirine göre toplanması
hükümlerinden hangileri merkezi otoriteyi güçlendir- C) Kimseye yargılanmadan ve sorgulamadan ceza ve-
miştir? rilmemesi
D) Askerlik için nakdi bedel uygulaması
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
E) İl Genel Meclislerine üye olunması
D) II ve III E) I, II ve III
99
