Page 37 - 11-sinif-tarih-beceri-temelli-soru-bankasi

KONULAR

• OSMANLI SOSYO - EKONOMIK YAPISINDA DEĞIŞIKLIKLER
• OSMANLI DEVLETI'NDE ÇÖZÜLMEYE KARŞI ÖNLEMLER

DATA YAYINLARI
OSMANLI SOSYO - EKONOMİK ‣ Savaşların büyük ölçüde savunmaya dayalı hâle
YAPISINDA gelmesi
DEĞİŞİKLİKLER ‣ Sayıca büyük ordular oluşturulması yer almak-
tadır.

● XVI. yüzyıldan itibaren merkantilizmin etkisiyle OSMANLI ORDUSUNUN FİNANSI
Avrupa'da bol miktarda altın ve gümüş birikimi İÇİN ALINAN TEDBİRLER
yapıldı.
● Kapitülasyonlar nedeniyle Osmanlı Avrupa'ya
● Bol miktarda gümüş paranın kullanımı ve gümüşün
bolluğu fiyatların yükselmesine ve gelirin düşme- bağımlı hale gelince ülkede sosyo - ekonomik yapı
sine neden oldu. bozuldu.
● XVII. yüzyılda tımarların rüşvet ve iltimas karşılı-
● Bu gelişmeler Osmanlı parasına değer kaybettire-
rek enflasyon yaşanmasına neden oldu. ğında verilmesi tımar siteminin bozulmasına neden
oldu.
● Osmanlı para politikasına yeniden bir düzen vermek
için; ● Tımar sisteminin bozulmasıyla asker sayısında
azalma yaşanınca devlet bu açığı yeniçerilerinin
‣ Darphanede çeşitli miktarda ve oranlarda sikke- sayısını artırarak gidermeye çalıştı.
ler (para) bastırma
‣ Saraya ait altın ve gümüş eşyaları darphanede ● Ayrıca sekban, sarıca ve levent gibi ücretli asker
eriterek paraya çevirme alımlarını da arttırdı.
‣ Maden ocaklarını yeniden faaliyete geçirip işlet- ● Toprak düzeninde değişikliğe gidilerek iltizam ve
meye açma gibi birtakım önlemler aldı. malikane sistemleri getirildi.
● XVII. yüzyılın sonlarına doğru Avrupa devletleri
imtiyazlarını korumak ve genişletmek için Osmanlı ● Başta yeniçeriler olmak üzere ücretli askerlerin
Devleti'ne karşı baskılarını arttırdı. sayısının artırılması hazineye ağır yük getirdi.
XVII VE XVIII. YÜZYILLARDA OSMANLI
● Merkantalist bir anlayışa bürünen Avrupa, kapitü-
lasyonlar sayesinde Osmanlı'yı Avrupa mallarına SAVAŞ EKONOMİSİ
bağımlı hale getirdi. ● XVII . yüzyılda tımar sisteminin bozulmasıyla dev-
ASKERİ DEVRİM VE ATEŞLİ let iltizam sistemi uygulamasına geçti.
SİLAHLARIN GELİŞİMİ
● İltizam sistemi, belli bir bölgedeki vergi toplama
● Tarihte barut ilk kez Çinliler tarafından icat edildi. hakkının belirli bir süre ve belirli bir bedel karşı-
lığında mültezim denilen kişilere devredilmesiydi.
● Çinliler barutu XIII. yüzyıldan itibaren de bambu-
dan yapılmış bir çeşit havan topunda (humbara) ● Savaşlarla birlikte hızla artan masraflar ve bütçede
kullandılar. oluşan açıklar iltizam sistemiyle en aza indirildi.
● Avrupa'da ise barutun silahlı ateşlerde kullanılması ● Ayrıca ekonominin düzeltilmesi için; müsadere
XV. yüzyılda gerçekleşti. usulünün uygulanması, yeni vergilerin konulması,
mevcut vergilerin arttırılması ve kullanılan gümüş
● Avrupa'da Askeri Devrim'in başlamasında, savaş- ve altın paranın ayarının düşürülmesi (tağşiş) gibi
larda büyük ticari kazançlar elde edilmesi ve dev- uygulamalara geçildi.
letlerin farklı alanlarda ticarete yönelmesi etkili
oldu. ● Osmanlı Devleti iltizam sistemi dışında XVII. yüz-
yılın sonlarına doğru malikane denilen bir sistem
● Askeri Devrim'le gelen yenilikler arasında; daha uygulamıştır.
‣ Ateşli silahlarla şehir ve kale duvarlarının yıkıl- ● Bu sistemle iltizamlar kişilere ömür boyu verilmiş-
ması
tir.

35