Page 37 - 11-sinif-tarih-beceri-temelli-soru-bankasi
P. 37

KONULAR

                            • OSMANLI SOSYO - EKONOMIK YAPISINDA DEĞIŞIKLIKLER
                            • OSMANLI DEVLETI'NDE ÇÖZÜLMEYE KARŞI ÖNLEMLER







                         DATA YAYINLARI
                      OSMANLI SOSYO - EKONOMİK                   ‣ Savaşların büyük ölçüde savunmaya dayalı hâle
                                 YAPISINDA                       gelmesi
                             DEĞİŞİKLİKLER                       ‣ Sayıca büyük ordular oluşturulması yer almak-
                                                                 tadır.

                   ● XVI. yüzyıldan itibaren merkantilizmin etkisiyle   OSMANLI ORDUSUNUN FİNANSI
                   Avrupa'da bol miktarda altın ve gümüş birikimi        İÇİN ALINAN TEDBİRLER
                   yapıldı.
                                                               ● Kapitülasyonlar  nedeniyle  Osmanlı  Avrupa'ya
                   ● Bol miktarda gümüş paranın kullanımı ve gümüşün
                   bolluğu fiyatların yükselmesine ve gelirin düşme-  bağımlı hale gelince ülkede sosyo - ekonomik yapı
                   sine neden oldu.                            bozuldu.
                                                               ● XVII. yüzyılda tımarların rüşvet ve iltimas karşılı-
                   ● Bu gelişmeler Osmanlı parasına değer kaybettire-
                   rek enflasyon yaşanmasına neden oldu.       ğında verilmesi tımar siteminin bozulmasına neden
                                                               oldu.
                   ● Osmanlı para politikasına yeniden bir düzen vermek
                   için;                                       ● Tımar  sisteminin  bozulmasıyla  asker  sayısında
                                                               azalma yaşanınca devlet bu açığı yeniçerilerinin
                      ‣ Darphanede çeşitli miktarda ve oranlarda sikke-  sayısını artırarak gidermeye çalıştı.
                     ler (para) bastırma
                      ‣ Saraya ait altın ve gümüş eşyaları darphanede     ● Ayrıca sekban, sarıca ve levent gibi ücretli asker
                     eriterek paraya çevirme                   alımlarını da arttırdı.
                      ‣ Maden ocaklarını yeniden faaliyete geçirip işlet-    ● Toprak  düzeninde değişikliğe gidilerek iltizam ve
                     meye açma gibi birtakım önlemler aldı.    malikane sistemleri getirildi.
                   ● XVII. yüzyılın sonlarına doğru Avrupa devletleri
                   imtiyazlarını korumak ve genişletmek için Osmanlı     ● Başta yeniçeriler olmak üzere ücretli askerlerin
                   Devleti'ne karşı baskılarını arttırdı.      sayısının artırılması hazineye ağır yük getirdi.
                                                                  XVII VE XVIII. YÜZYILLARDA OSMANLI
                   ● Merkantalist bir anlayışa bürünen Avrupa, kapitü-
                   lasyonlar sayesinde Osmanlı'yı Avrupa mallarına        SAVAŞ EKONOMİSİ
                   bağımlı hale getirdi.                       ● XVII . yüzyılda tımar sisteminin bozulmasıyla dev-
                            ASKERİ DEVRİM VE ATEŞLİ            let iltizam sistemi uygulamasına geçti.
                              SİLAHLARIN GELİŞİMİ
                                                               ● İltizam sistemi, belli bir bölgedeki vergi toplama
                   ● Tarihte barut ilk kez Çinliler tarafından icat edildi.  hakkının belirli bir süre ve belirli bir bedel karşı-
                                                               lığında mültezim denilen kişilere devredilmesiydi.
                   ● Çinliler barutu XIII. yüzyıldan itibaren de bambu-
                   dan yapılmış bir çeşit havan topunda (humbara)     ● Savaşlarla birlikte hızla artan masraflar ve bütçede
                   kullandılar.                                oluşan açıklar iltizam sistemiyle en aza indirildi.
                   ● Avrupa'da ise barutun silahlı ateşlerde kullanılması     ● Ayrıca  ekonominin  düzeltilmesi  için;  müsadere
                   XV. yüzyılda gerçekleşti.                   usulünün uygulanması, yeni vergilerin konulması,
                                                               mevcut vergilerin arttırılması ve kullanılan gümüş
                   ● Avrupa'da Askeri Devrim'in başlamasında, savaş-  ve altın paranın ayarının düşürülmesi (tağşiş) gibi
                   larda büyük ticari kazançlar elde edilmesi ve dev-  uygulamalara geçildi.
                   letlerin farklı alanlarda ticarete yönelmesi etkili
                   oldu.                                       ● Osmanlı Devleti iltizam sistemi dışında XVII. yüz-
                                                               yılın sonlarına doğru malikane denilen bir sistem
                   ● Askeri Devrim'le gelen yenilikler arasında;  daha uygulamıştır.
                      ‣ Ateşli silahlarla şehir ve kale duvarlarının yıkıl-    ● Bu sistemle iltizamlar kişilere ömür boyu verilmiş-
                     ması
                                                               tir.

                                                         35
   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41   42