Page 41 - 11-sinif-tarih-beceri-temelli-soru-bankasi

OSMANLI SOSYO - EKONOMİK YAPISINDA DEĞİŞİKLİKLER

9 XVI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren başlayan ekono- 10 I. Anadolu halkından alınmakta olup daha önceleri
mik bunalım, XVII ve XVIII. yüzyılda iyice derinleşerek Levent adını taşıyan kişilerden oluşurdu.
Osmanlı ekonomik yapısını sarsan sonuçlar doğurdu.
Osmanlı bozulan ekonomik dengeleri düzeltmek için bir II. Disiplin bakımından yeniçerilere benzerlerdi.
dizi yöntemlere başvurdu. III. XVII. yüzyıl sonlarına kadar Anadolu'da ortaya çıkan

Aşağıdakilerden hangisi bu yöntemlerden biri değil- güvenlik meselelerinin çözümünde başarılı olmuş-
dir? lardır.

IV. Celali İsyanları'nın bastırılmasında önemli başarılar
A) Müsadere usulünün uygulanması
elde etmişlerdir.
B) Yeni vergilerin yürürlüğe konulması
DATA YAYINLARI
C) Mevcut vergi oranlarının artırılması V. Masrafları hazineden karşılanan askeri birliklerdir.
D) Tımar sistemine son verilmesi Yukarıda verilen özelliklerden hangisi Sekban ve
E) Para tağşişi uygulamasına gidilmesi Sarıca askeri birliklerine ait değildir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

11 ve 12. soruları aşağıdaki tabloya göre cevaplayınız.

Osmanlı ekonomisinde tımar, asker veya memurlara hizmetleri İltizam, Osmanlı devleti vergilerin bir bölümünün belli bir bedel
karşılığı geçimlerini sağlayabilmeleri için belli bölgelerin vergi karşılığında devlet tarafından kişilere devredilerek peşin olarak
gelirlerinin verilmesidir. Bu uygulamada devlet toprakları geli- o kişiden ücret almasıdır. İltizam usulü, XVI. yüzyıl ortalarına
rine göre sınıflara ayırarak “sipahi” adı verilen eyalet asker- kadar merkezî hazineye ait vergi gelirlerinin yarıya yakınını
lerine dağıtmıştır. Bu sistemde tımarlı sipahi devletten maaş karşılamaktaydı. İltizamı alan şahıslara mültezim denilirdi.
almaz, kendisine tahsis edilen topraklarda üretimin devamı için Osmanlı ekonomisinde peşin ekonominin önem kazanması
gerekli tedbirleri alırdı. Maaşlarından fazla gelen gelirler için sonucunda bu sistem hızlı bir şekilde yayılmıştır. İltizam sis-
ise cebelü adı verilen atlı asker yetiştirirlerdi. Barış döneminde teminin hızla yaygınlaşmasının ana nedeni, devletin artan
bu askerler bulundukları toprakları korurken savaş durumunda masraflarını karşılamak üzere mevcut vergi ve gelirlerin (para
sipahinin emrinde savaşa katılırlardı. Bu sistem sayesinde; büt- olmayan) hızla nakit paraya dönüştürme zorunluluğuydu.
çeden para ayırmadan ordular oluşturulmuş, tarım arazilerinin Savaşlarla birlikte hızla artan masraflar, Osmanlı Devleti’nin
sürekli işlenmesini sağlamış, toprak gelirleriyle memur maaş- bütçesinde açıklar oluşturmuştu. İltizam sistemi ile bütçe açık-
ları karşılanmış ve vergiler düzenli toplanmıştır. ları kapatılmış, masraflar da azaltılmıştı.

11 Verilen iki sistem birlikte değerlendirildiğinde aşağı- 12 Buna göre Osmanlı'nın tımar sisteminden iltizam
daki yargılardan hangisine ulaşılamaz? sistemine geçmesinin temel sebebi aşağıdakilerden
A) Gelir getirme amacıya oluşturulmuş ve birbirini ta- hangisidir?
mamlayan uygulamalardı. A) Hazinenin peşin ve nakit paraya ihtiyaç duyması
B) İki sistem de devlete ait topraklarda uygulanmıştır. B) Müsadere maaşlarının tımar topraklarından karşı-
C) Aralarındaki en önemil fark vergi gelirlerinin hazine- lanması
ye aktarılma biçimidir. BECERİ TEMELLİ YENİ NESİL SORULAR C) Müsadere usulünün uygulanması
D) Tımar sisteminin en önemli özelliği elde edilen vergi D) Sipahilerin cebelü beslemek istememeleri
gelirlerinin nakit ve peşin alınmasıdır E) Mültezimlerin devlet memuru olması
E) Osmanlı ekonomisinde peşin ekonominin önem ka-
zanması tımar sisteminin önemini kaybetmesine ne-
den olmuştur.
39