Page 44 - 11-sinif-tarih-beceri-temelli-soru-bankasi

OSMANLI DEVLETİ'NDE ÇÖ
MEVSİMLERİN OLUŞUMUZÜLMEYE KARŞI ÖNLEMLER

5 ve 6. soruları metne göre cevaplayınız.

XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde yaşanan iç isyanlar, savaşlardaki
başarısızlıklar ve devlet kurumlarındaki bozulmalar gittikçe artmaktaydı.
Bu olumsuzluklar devletin sürekli güç kaybettiğini göstermekteydi. So-
runların temeline inmek amacıyla Koçi Bey, Kâtip Çelebi, Ayni Ali Efendi
ve diğer devlet adamlarına raporlar (risale-layiha) hazırlatıldı. Raporların
içerikleri dikkate alınarak bu gidişata son vermek ve Osmanlı Devleti'ni
tekrar eski gücüne ulaştırmak amacıyla II. Osman ve IV. Murat gibi hü-
kümdarlar ile Tarhuncu Ahmet ve Köprülüler gibi sadrazamlar döneminde
ıslahatlar yapıldı. Layihalarda, Osmanlı yönetimindeki aksaklıkların ne-
DATA YAYINLARI
deni askerî, sosyal ve ekonomik alanlardaki sarsılmalara bağlanmaktay-
dı. Toplumsal sorunlar, gelişmelerin dinamik bir parçası olarak görüleme-
diğinden statik kalıplar içerisinde değerlendirildi. Sorunlara merkeziyetçi
bir açıdan yaklaşıldı ve dinamik gelişmeler dikkate alınmadı. Layihalarda
Osmanlı kadim düzenine dönme düşüncesi ön plandadır. Bu görüşte
Osmanlı düzeninin mükemmelliğine olan inançtan dolayı değişiklikler
sapma olarak yorumlandı ve ıslahat çalışmaları da mükemmeli yeniden KATİP ÇELEBİ
tesis amacına yönelik oldu. Yapılan ıslahatlarda toplumsal düzen geri planda kaldı.

5 Buna göre layihalar ile ilgili aşağıda yapılan tanımlar- 6 Buna göre layihaların başarısız olmasında;
dan hangisi doğrudur? I. geleceğe yönelik hazırlanmaması,
A) Dönemin önde gelen aydınları tarafından kaleme alı- II. tecrübesi olmayan devlet adamları tarafından hazır-
nan şiirsellik, üslup ve içerik açısından özgün olan
edebi eserlerdir. lanması,
B) Sancağa çıkan şehzadeler için lala denilen hocaları III. sorunlara dar bir bakış açısıyla yaklaşılması,
tarafından hazırlanan rehber amaçlı kaynaklardır. BECERİ TEMELLİ YENİ NESİL SORULAR nedenlerinden hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?
C) Avrupa'daki gelişmelerin yakından takip edilerek ha-
zırlanmış ıslahat raporlarıdır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) Dönemin sadrazamları tarafından hazırlanmış bürok- D) I ve III E) II ve III
rasinin işleyişine yönelik kuralların bulunduğu kıla-
vuz metinleridir.
E) Devlet düzeninde açığa çıkan olumsuzlukların gide-
rilmesi için tavsiye niteliğindeki görüş metinleridir.

7 I. Devşirme sistemi üzerinde durulmaması ve bu sistemin bozulması sonucunda asker sayısının ve disiplinsizliklerinin
artması
II. Tarım arazilerinin iltizam araziye dönüştürülmesi sonucunda devletin tarım üretimi üzerindeki etkisinin zayıflaması
III. Medrese öğrencilerinin medreseden mezun olduktan sonra iş bulamaması ve geçim sıkıntısı nedeniyle birçok olaya
karışması
Yukarıda verilen nedenlerin İstanbul, Celali ve Suhte isyanları ile eşleştirilmesi aşağıdakilerin hangisinde doğru
olarak verilmiştir?

İstanbul İsyanları Celali İsyanları Suhte İsyanları
A) III II I
B) II I III
C) I III II
D) III I II
E) I II III

42