Page 43 - 11-sinif-tarih-beceri-temelli-soru-bankasi

OSMANLI DEVLETİ'NDE ÇÖZÜLMEYE KARŞI ÖNLEMLER TEST-3

1 ve 2. soruyu aşağıdaki metne göre cevaplayınız.

Naima Osmanlı Devleti’nin ilk resmî tarihçisi, vakanüvisidir. 1655-1716 yılları
arasında yaşadı. Asıl ismi Mustafa’dır. Naima ise mahlasıdır. Naima Tarihi
isimli eseri, içerik itibariyle olayları kronolojik bir sıra içerisinde nakleden
geleneğe sıkı sıkıya bağlıdır. Eserde bin dört yüz başlık yer almaktaydı. Olay-
lar uzun uzadıya anlatılırken çok yönlü değerlendirmeler yaparak kişiler ve
kurumlar hakkında önemli bilgiler vermiştir. Tarihçi sıfatıyla ele aldığı metni
dikkatli şekilde yer yer karşılaştırmalar yaparak ve sözlü kaynaklara baş-
vurarak şekillendirmiştir. Kullanılan eserlerin isimlerini zikretmiştir. Eserde
gelecekte olabilecek olayların kurgusu vardır. Eserin başka bir özelliği ise,
DATA YAYINLARI
olayın perde arkasını sağlıklı bir şekilde neden sonuç ilişkisi içinde vermesi-
dir. Naima Efendi, yöneticilerin ve kurumların birbirine muhalefet etmesinin
yönetim zafiyetinin ortaya çıkmasına neden olduğunu belirtmiştir. Bu durum
ise Osmanlı Devleti’nde kurumsal, toplumsal ve ekonomik açıdan çalkantılı
olayların yaşanmasına neden olmuştur. Sistemdeki bozukluklara müdahale
edebilen ve tarih bilen kişilere ihtiyaç olduğunu savunan Naima’ya göre dev-
letlerin ve toplumların kuruluş, yaşayış, olgunluk ve yıkılış sebeplerini bilme- NAİMA EFENDİ
yen kişiler kendi devleti için de herhangi bir tedbir alamaz.

1 Aşağıdakilerden hangisi "Naima Tarihi" eserini hazır- 2 Naima'ya göre Osmanlı Devleti'nin kurumsal ,toplum-
larken Naima Efendi'nin başvurduğu yöntemlerden sal ve ekonomik açıdan sorunlar yaşamasına;
biri değildir? I. ülke yönetimindeki kutuplaşmanın yaşanması,
A) Kaynak taraması yapma II. geçmişin muhakemesini iyi yapamayan yöneticilerin
B) Sorunların gerçek nedenlerini ortaya koyma iş başında olması,
C) Olayları gerçekleşme zamanlarına göre belli bir di- BECERİ TEMELLİ YENİ NESİL SORULAR III. geçmişte yaşanılan olayları geleceğe aktaracak vaka-
siplin ile verme nüvistlerin yetişmemesi
D) Olayların görgü tanıklarıyla birebir görüşme durumlarından hangilerinin neden olduğu söylenebilir?
E) Olayları ayrıntılı bir biçimde anlatma A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

4 Osmanlı Devleti kuruluşundan itibaren padişahlık ile
yönetiliyordu. Padişahlık babadan oğula geçmekteydi.
3 Aşağıdakilerden hangisi Lale Devri ile ilgili verilmiş Şehzadeler, yönetimde tecrübe kazanması amacıyla
doğru bir bilgi değildir? yetiştirilmek için sancaklara gönderilirdi. Şehzadele-
A) Batı ile siyasi, ekonomik ve kültürel ilişkilerin geliş- rin sancaklarda siyasi güç kazanmalarını engellemek
tirildiği zaman dilimini ifade eden Lale Devri tabirini ve merkezi otoriteyi güçlendirmek için I. Ahmet Döne-
kullanan ilk kişi Yahya Kemal Beyatlı'dır. mi'nde bu sisteme son verilerek Ekber ve Erşed siste-
mi'ne geçildi. Veraset sisteminde yapılan bu değişiklikle
B) Lale Devri, 1718'de imzalanan Pasarofça Anlaşması hanedanın en büyük (ekber) ve en olgun (erşed) üyesi
ile başlayan ve 1730'da Patrona Halil İsyanı ile sona padişah olacaktı. Bu uygulamayla ancak şehzadeler
eren dönemdir. ................... kazanmamışlardı.
C) Lale Devri'nde Türk matbaasında basılan ilk eserin BECERİ TEMELLİ YENİ NESİL SORU Yukarıdaki metinde boş bırakılan yere aşağıdaki ifa-
adı " Vesiletü't Tıbaa'dır. delerden hangisi getirilirse Ekber ve Erşed sisteminin
D) Osmanlı bu dönemde Batı'daki gelişmeleri yakından olumsuz yanı verilmiş olur?
takip etmek için Avrupa'nın önemil başkentlerine ilk
kez geçici elçiler göndermiştir. A) ülke yönetiminde bilgi ve tecrübe
E) Lale Devri'nde Doğu ve Batı eserlerinden çevriler B) ilim alanında tecrübe
için Tercüme Encümenliği kurulmuştur. C) iktisat alanına tecrübe
D) iyi yönetici seçmede tecrübe
E) Batı'yı tanıma konusunda tecrübe
41