Page 94 - 11-sinif-tarih-beceri-temelli-soru-bankasi

ULUSALLAŞMANIN VE ENDÜSTRİLEŞMENİN SOSYAL ETKİLERİ

5 ve 6. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.

Osmanlı Devleti’nde emeklilik herkesi kapsayan bir uygula-
ma değildi. Tanzimat Dönemi’nde emeklilik belirli bir maaşla
karşılanan bir sisteme dönüştürüldü. Tanzimat Dönemi’nde
yalnızca ordu ve mülkiye sınıfının emeklilerine, bunların dul
ve yetimlerine bağlanacak maaşlar yeni bir düzene sokul-
maya çalışıldı. Askerî ve mülki kurumlarda yeni düzenleme-
lere gidildiğinde emeklilik konusu tekrar ele alındı. 16 Ocak
1865’te Emeklilik Kanunu ile emekliliği düzenleyen ilk ku-
rumlar ortaya çıktı. Orduda ve sivil bürokraside çalışan in-
sanların emekliye ayrılma hakları ile ilgili kanun layihaları
DATA YAYINLARI
hazırlandı. Bu konudaki en önemli gelişme ise II. Abdülhamit
Dönemi’nde emekli sandıklarının kurulmasıdır. Yeni düzenle-
melerle emeklilik sistemi askerî ve sivil memurlarının dışında
dul ve yetimlerini de kapsayacak şekilde genişletildi. Sosyal
yardım uygulamalarından biri de şüphesiz yoksul aylıklarıdır.
Tanzimat Dönemi’nde Maliye Nezareti’nin çeşitli kalemlerin-
den ve valilerin “Kapualtı Hasılatından” muhtaçlara maaşlar
bağlanmıştır. II. Abdülhamit Dönemi’nde Hazine-i Maliye-i
Celile ödemeleri arasında “muhtacın tertibi” düzenlemesi ile
muhtaç insanlara maaş bağlanmıştır. Muhtacın tertibinden
maaş yalnızca fakirlere verilmemiş aynı zamanda emeklilik yaşına kadar çalışamamış, dolayısıyla maaşsız kalan
kişilere, bir paşanın ölümünden sonra ortada kalan eşi ve hizmetçilerine, çeşitli nedenlerden dolayı memurluktan
çıkmış ve emeklilik hakkını elde edememiş kişilere de maaş bağlanmıştır.

5 Verilen metin değerlendirildiğinde II. Abdülhamit ile 6 Osmanlı Devleti'nde görülen metindeki uygulama
ilgili, günümüzde aşağıdaki kurumlardan hangisi tarafın-
I. Osmanlı Devletinde emeklilik sistemini başlatan ilk dan yürütülmektedir?
padişahtır. A) Maliye ve Hazine Bakanlığı
II. Sosyal devlet olma yolunda büyük bir adım atmıştır. B) Türk Akreditasyon Kurumu
III. Tanzimat Dönemi'nde başlatılan sosyal güvenlik BECERİ TEMELLİ YENİ NESİL SORULAR C) Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı
uygulamalarının kapsamı II. Abdülhamit Dönemi'nde
genişletilmiş ve sistemli hale getirilmiştir. D) Aile ve Sosyal Araştırma Genel Müdürlüğü
yargılarından hangilerine ulaşılabilir? E) İnsan Hakları Başkanlığı

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

D) II ve III E) I, II ve III

7 Bir ülkede yaşayan insanların toplamı nüfus gücünü oluşturur. Nüfus, gücü temsil ettiği için devlet adamları ülkelerin-
deki nüfusu arttırmaya yönelik her türlü tedbiri almıştır. XIX. yüzyılda artan politik- askeri ve sosyo - ekonomik ihtiyaçlar
çerçevesinde devlet idarecileri ülkelerindeki nüfusu artırmaya çalışmışlardır.
Bir ülkede nüfusun artmasının o ülkeye;

I. askeri ve siyasi güç kazandırma,

II. ekonomik büyümede gerekli iş gücünü oluşturma,
III. ele geçirilen yerlerde siyasi ve ekonomik hakimiyeti kolaylaştırma

avantajlarından hangilerini sağladığı söylenebilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

D) II ve III E) I, II ve III
92