Page 155 - 7. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

FİİLLER (FİİL, FİİLLERİN ANLAM ÖZELLİKLERİ)
FİİLLER (FİİL, FİİLLERİN ANLAM ÖZELLİKLERİ) 1. BÖLÜM 155
FİİL (EYLEM)
• Varlıkların yaptıkları veya etkilendikleri işleri, hareketleri, oluşları, kılışları, durumları zamana ve kişiye bağlı olarak
anlatmada kullanılan sözcüklere fiil (eylem) denir.

̛ Örnek: gül-, koş-, otur-, ağla-, yaz-, seç-, kız-, sız-, uyu-...

• Fiiller birer sözcük türüdür. Fiileri diğer sözcük türlerinden ayıran özellik; iş, oluş ve hareket bildirmeleridir.

Fiiller Diğer Sözcük Türlerinden Nasıl Ayırt Edilebilir?ürlerinden Nasıl Ayırt Edilebilir?
Fiiller Diğer Sözcük T
• Fiilleri diğer sözcük türlerinden ayırmak için kök ve gövdelerine “-mek/-mak” mastar eki getirilir. Mastar eki ge-
EDİTÖR YAYINLARI
tirilen sözcük anlamlı oluyorsa o sözcük fiildir.
̛ Örnek: gör(mek), uyu(mak), sev(mek), yüz(mek), kız(mak), yaşa(mak), gözetle(mek)...

Ő sat - (mak) → “Satmak” sözcüğü anlamlı bir kelime olduğuna göre “sat-” ifadesi “fiil”dir.
kök mastar eki
Ő masa - (mak) → “Masamak” sözcüğü anlamlı bir kelime değildir ve “masa” ifadesi “isim”dir.
kök mastar eki
Ő kendi - (mek) → “Kendimek” sözcüğü anlamlı bir kelime değildir ve “kendi” ifadesi “zamir”dir.
kök mastar eki

• Bazı sözcükler (genellikle eş sesli sözcükler) hem fiil hem de isim özelliği gösterir. Bu tür sözcüklerin fiil mi yoksa
isim mi olduklarını anlamak için cümle içindeki anlamlarına bakmak gerekir.

̛ Örnek: Ő Sen bu hayatta hep gül� Ő Bu çiçeğin cinsi gül�

fiil isim
• Fiiller karşıladıkları anlamlara göre iş (kılış) fiilleri, durum fiilleri ve oluş fiilleri olmak üzere üç başlıkta incelenir.

Anlam özelliklerine göre fiiller üçe ayrılır.

Oluş Fiilleri
İş (Kılış) Fiilleri
İş (Kılış) Fiilleri Durum Fiilleri Oluş Fiilleri
Durum Fiilleri
• Öznenin (yani işi yapan kişinin) • Öznenin bazen kendi irade- • Zaman içerisinde kendiliğin-
kendi isteği ile gerçekleşen ve siyle bazen de iradesi dışında den bir değişim, dönüşüm bil-
nesne alabilen fiillerdir. gerçekleştirdiği ve nesne ala- diren fiillerdir.
mayan fiillerdir.
Ő Ablam sinirden en sevdiğim Ő Çocuk, kapılarının önünde Ő Ağaçtaki elmalar kızarmış.
fincanımı kırdı. saatlerce ağladı.

› İşi yapan özne abla, › Çocuğun kendi iradesiyle › Öznede yani elmada
gerçekleşen eylem kırmak, gerçekleştirdiği ağlama görülen değişim,
gerçekleşen işten etkilenen eyleminden etkilenen bir zamanla kendiliğinden
nesne de fincandır. nesne yoktur. gerçekleşmiştir.