Page 157 - 7. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

FİİLLER (FİİLLERİN ANLAM ÖZELLİKLERİ)
FİİLLER (FİİLLERİN ANLAM ÖZELLİKLERİ) 1. BÖLÜM 157
FİİLLERİN ANLAM ÖZELLİKLERİ
• Fiiller; iş, oluş ve durum bildiren sözcüklerdir. Dolayısıyla fiiller; anlam özelliklerine göre iş (kılış), oluş ve durum
fiilleri olmak üzere üç gruba ayrılır.

İş (Kılış) Fiilleri
İş (Kılış) Fiilleri
• Öznenin (varlığın) yaptığı işi, hareketi anlatan fiillerdir.

̛ Örnek: “taşı(mak), kır(mak), aç(mak), anlat(mak), bil(mek), gör(mek), sil(mek)…

İş (Kılış) Fiillerinin Özellikleri

EDİTÖR YAYINLARI
• Öznenin kendi irade- • Nesnesi bulunan ya • “Ne?, Neyi?, Kimi?” • Bu fiillerde öznenin
siyle gerçekleştirdiği da nesne alabilen sorularına cevap yaptığı işten etkile-
fiillerdir. fiillerdir. verebilen fiillerdir. nen bir varlık vardır.
Ő “Hale, meyveleri Ő “Bu fıkrayı geçen gün Ő “Onları dikkatlice Ő “Ahsen mutfakta pata-
doğruyor.” cümlesinde öğrendim.” cümlesinin dinliyoruz.” cümlesi- tes kızartıyor.” cümle-
doğrama işini yapan nesnesi “Bu fıkrayı” ne “Kimi dinliyoruz?” sinde Ahsen’in (özne)
Hale’dir ve işi kendi ifadesi olduğundan sorusu sorulduğunda kızartma işinden
iradesiyle gerçekleştir- “öğrendim” fiili, iş “Onları.” cevabı alınır. etkilenen varlık (nesne)
mektedir. fiilidir. “patates”tir.

{ Not: İş fiillerinde cümlede nesne bulunmasa dahi yüklem, “Ne?, Neyi?, Kimi?” sorularına cevap verir. Yani fiilin
nesne alması değil, nesne alabiliyor olması önemlidir.

̛ Örnek: “Dün gece okudu.” cümlesindeki fiile “Neyi okudu?” sorusu sorulduğunda cümleden herhangi bir cevap
alınamamaktadır. Ancak soruyu soran kişi aklından “onu okudu, kitabı okudu, romanı okudu, haberi okudu...” gibi
cevaplar verebilir. Bu da “okudu” fiilinin nesne alabildiğini yani iş fiili olduğunu gösterir.

Durum Fiilleri
Durum Fiilleri
• Herhangi bir varlığın içinde bulunduğu hâli (durumu) anlatan fiillerdir.

̛ Örnek: “uyu(mak), uyan(mak), sus(mak), otur(mak), yat(mak), uzan(mak), sevin(mek), ağla(mak), gül(mek)...”

Durum Fiillerinin Özellikleri

• Genellikle öznenin • Nesnesi olmayan ya • Genellikle “Ne?, • Bu fiillerde öznenin
iradesi bazen de ira- da nesne alamayan Neyi?, Kimi?” sorula- yaptığı işten etkile-
desi dışında gerçek- fiillerdir. rına cevap vereme- nen bir varlık yoktur.
leşen fiillerdir. yen fiilerdir.
Ő “Birden karşımda Ő “Konuşması bitince Ő “Annesine doğru koş- Ő “Bankta biraz dinlendi.”
görünce korktum.” oturdu.” cümlesinde tu.” cümlesinde “koştu” cümlesinde “dinlenme”
cümlesinde “korkma” “oturdu” fiili nesne fiili, “Ne?, Neyi?, Kimi?” eyleminden etkilenen
eylemi öznenin iradesi alamayan bir fiildir. sorularına cevap herhangi bir varlık
dışında yaşanmıştır. vermez. (özne dışında) yoktur.

{ Not: Bir fiilin başına “onu” ifadesi getirildiğinde ifade anlamlıysa fiil nesne alabilir, anlamsızsa fiil nesne alamaz.

istemiş İfadeler anlamlıdır. korktum İfadeler anlamsızdır.
̛ Örnek: onu duydum Nesne alabilen fiillerdir. onu sallanıyor Nesne alamayan fiillerdir.