Page 156 - 7. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

156

{ Not: Fiiller sözlüklerde mastar eki almış hâlde bulunur.

̛ Örnek: “Süz-” fiilinin anlamını bulmak için sözlükte “süzmek” ifadesini bulmak / aratmak gerekir. Fiil doğrudan
“süz” şeklinde aratılırsa sözlükte herhangi bir sonuca ulaşılamaz.

süz süzmek
Bu söz Güncel Türkçe Sözlük’te bulunamadı.

EDİTÖR YAYINLARI

{ Not:
Özne: Bir cümlede bildirilen işi yapan, bildirilen durumu üzerine alan kimse veya şeydir.
Nesne: Yapılan işten veya eylemden doğrudan etkilenendir.

ÇÖZÜMLÜ SORULAR
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiil niteliğinde 2. Bu güzeller güzeli hikâyeyi yeni öğrendim . Hikâyenin
bir sözcük yoktur? I
ilk sayfalarında başkahraman bir mağarada uyuyor �
A) Vücudunu gerip arkaya doğru sarkıttı kendini.
II
B) Tahtadaki yazılar hemen önümde, yerdeydi.
Uykusu uzun sürünce adam yattığı yerde yaşlanıyor.
C) Başımı kaldırdım ve etrafı iyice bir kolaçan ettim. III
D) Hepimizi mest eden bir türkü seslendirdi. Yaşlanan adam yıllar sonra uyanınca geçen zamanı,
yaşlanan bedenini, insanların değişimini anlamlandır-
maya çalışıyor.
Çözüm: Seçeneklerde verilen sözcüklerin fiil niteliğinde
olup olmadığını anlamak için bu sözcüklerin kök veya Numaralandırılmış fiillerin anlam özellikleri aşa-
gövdelerine “-mek/-mak” mastar eki getirilmelidir. Anlamlı ğıdakilerin hangisinde verilmiştir?
olan sözcük fiil niteliğindedir. I II III
Seçeneklerde fiil niteliğinde olan sözcükler: A) Oluş İş Durum
B) İş Oluş Durum
A → sarkıttı → sark (mak) → Anlamlı
kök C) Durum Oluş İş
D) İş Durum Oluş
sarkıt (mak) → Anlamlı
gövde
Çözüm: I numaralı fiilde özne, öğrenme eylemini kendi
B → Fiil niteliğinde sözcük yoktur. isteğiyle gerçekleştirmiş ve fiil öğrenme eyleminden etki-
C → kaldırdım → kaldır (mak) → Anlamlı lenen nesne almıştır. Öznenin kendi isteği ile gerçekleşen
gövde ve bir nesneyi etkileyen fiiller, iş bildiren fiillerdir. II numa-
ralı fiilde uyuma eyleminden etkilenen bir nesne yoktur.
ettim → et (mek) → Anlamlı
kök Öznenin kendi iradesiyle gerçekleşen ancak nesne ala-
mayan fiiller, durum fiilleridir. III numaralı “yaşlanıyor” ey-
D → seslendirdi → seslen (mek) → Anlamlı leminde de zaman içinde ve öznenin iradesi dışında ger-
gövde çekleşme söz konusudur. Bu durumda numaralandırılan
seslendir (mek) → Anlamlı eylemler sırasıyla “iş - durum - oluş” anlam özelliklerini
gövde yansıtmaktadır.