Page 173 - 7. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

SÖZCÜKTE ANLAM (SÖZCÜKLER ARASI ANLAM İLİŞKİSİ)İLİŞKİSİ)
SÖZCÜKTE ANLAM (SÖZCÜKLER ARASI ANLAM 2. BÖLÜM 173
SÖZCÜKLER ARASI ANLAM İLİŞKİSİ
Eş Anlamlı Sözcükler (Anlamdaşlık)
Eş Anlamlı Sözcükler (Anlamdaşlık) Eş Sesli Sözcükler (Sesteşlik)
Eş Sesli Sözcükler (Sesteşlik)
• Yazılışları ve okunuşları farklı olmasına rağmen an- • Yazılışları ve okunuşları aynı, anlamları farklı olan
lamları aynı olan kelimelere eş anlamlı sözcükler de- sözcüklere eş sesli sözcükler denir.
nir.
̛ Örnek:
̛ Örnek: Ő ileti → mesaj Ő konuk → misafir Ő Kır: Şehir ve kasabaların dışında kalan, çoğu boş ve

geniş alan
Ő his → duygu Ő kanun → yasa
Kır(mak): Sert şeyleri vurarak ve ezerek parçalamak
Ő ulus → millet Ő okul → mektep
Sende hiç kafa yokmuş. (Eş anlamlısı → akıl)YAYINLARI
Ő Gül: Bir çiçek türü
• Eş anlamlı kelimeler aynı anlamı yansıttıkları için cüm- Gül(mek): İnsanın, hoşuna veya tuhafına giden olaylar
le içinde birbirlerinin yerine kullanılabilir.
karşısında genellikle sesli bir biçimde duy-
̛ Örnek: özgün - orijinal gusunu açığa vurması
Ő “Halı Dokuyan Kız” tablosu özgün bir eser. ̛ Örnek: Bahçesinde kaz besliyor. (Hayvan türü)
Ő “Halı Dokuyan Kız” tablosu orijinal bir eser. Hemen şu noktayı kaz! (Kazmak eylemi)
• Sözcüklerin gerçek ve mecaz anlamları arasında ses-

{ Not: Bir sözcüğün başka bir sözcükle eş anlamlı teşlik ilişkisi aranmaz.
olabilmesi durumu, bazen cümledeki anlamına göre
değişiklik gösterebilir. ̛ Örnek: “Ayşe teyzem güzel yüzüyle bana gülümsü-
yordu.” cümlesindeki “yüz” sözcüğü ile “Kimseye olmaz
EDİTÖR
̛ Örnek: “Kafa” sözcüğünün farklı cümlelere göre eş demeye yüzü tutmuyordu.” cümlesindeki “yüz” sözcüğü
anlamlı karşılıkları şöyledir: arasında sesteşlik ilişkisi yoktur.
Ő Çocuğun kafasına taş geldi. (Eş anlamlısı → baş) İlk cümlede “sima” anlamında kullanılan “yüz” sözcüğü
Ő gerçek anlamında kullanılmıştır. İkinci cümlede de “çe-
kinmek” anlamında yani mecaz anlamda kullanılmıştır.

Yakın Anlamlı Sözcüklerakın Anlamlı Sözcükler
Y { Not: Düzeltme işareti (^) kullanılan kelimeler ara-
• Yazılışları ile okunuşları farklı olan ve aralarında az da sında sesteşlik ilişkisi yoktur.
olsa anlam farkı bulunan kelimelerdir.
Örnek: “Hala - hâlâ, hal - hâl, adem - âdem” sözcükleri
̛ Örnek: Ő Küsmek, darılmak, kırılmak, gücenmek eş sesli değildir.

Ő Bezmek, bıkmak, usanmak
Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler
Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler
Ő Bakmak, izlemek, seyretmek, görmek
• Söylenişte tekil olmasına rağmen anlam çerçevesi ge-
niş olan kelimelere genel anlamlı, anlamca daha dar
̛ Örnek: dilemek - istemek kapsamlı kelimelere de özel anlamlı sözcükler denir.

Ő Dilerim ki her şey gönlünüzce olur! (Dilemek: Arzu Örnek:
etmek) ̛

Ő Bisiklet istemek herkes gibi onun da hakkı. (İstemek: Ő Varlık → canlı → insan → erkek → Alper (Genelden
Arzulamak, istek duymak) özele sıralama)
Ő Menekşe → bitki → canlı → varlık (Özelden genele
sıralama)
{ Not: Yakın anlamlı sözcükler, eş anlamlı sözcükler
gibi her durumda birbirinin yerine kullanılamaz ancak { Not: Genel anlamlı kelimeler bir türün tamamını
yine de bu kelimeler arasında anlamca bir yakınlık söz kapsarken özel anlamlı kelimeler türün bir kısmını ya
konusudur. da tek bir örneğini ifade eder.