Page 282 - 8. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

282
Eklerle İlgili Y
Eklerle İlgili Yanlışlaranlışlar
• Cümlede kullanımına gerek olmadığı hâlde iyelik eki kullanmak anlatım bozukluğuna yol açar.

Ő Çocuk yürümesini yeni yeni öğreniyor. (Yanlış) → Çocuk yürümeyi yeni yeni öğreniyor. (Doğru)
• Belgisiz sıfattan sonra kullanılan çokluk eki anlatım bozukuluğuna yol açar.

Ő Dün iş yerinden birkaç çalışanlar ayrıldı. (Yanlış) → Dün iş yerinden birkaç çalışan ayrıldı. (Doğru)
• Biri olumlu diğeri olumsuz yüklemli cümlelerde ek fiilin kullanılmaması anlatım bozukluğuna yol açar.

Ő Evleri bahçeli ama büyük değildi� (Yanlış) → Evleri bahçeliydi ama büyük değildi� (Doğru)
EDİTÖR YAYINLARI

ÇÖZÜMLÜ SORULAR
ÇÖZÜMLÜ SORULAR

1. Hangisinde özne-yüklem uyumsuzluğundan kay- 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne-yüklem
naklanan bir anlatım bozukluğu vardır? uyumsuzluğundan kaynaklanan bir anlatım bo-
zukluğu vardır?
A) Değişik renkleriyle kelebekler göz kamaştırıyor.
B) Yaptığımız onca hazırlıklar boşa gittiler. A) Gençler bahçede tartışmışlar.
C) Köylüler hasat zamanı çok çalışır. B) İhtiyar, sahildeki martıları seyrediyordu.
D) Kuşlar güzelce uçtu. C) Fikirler baskıyla yerleşmez.
D) Sen ve Ezgi çok sessizsin.
Çözüm: B seçeneğindeki “onca” ifadesi çoğul anlam bil-
dirdiğinden öznede ve yüklemde tekrar çoğul eki kullanıl- Çözüm: D seçeneğinde özne-yüklem uyumsuzluğundan
ması özne-yüklem uyumsuzluğuna yol açmıştır. Cümlenin kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır. Cümledeki özne
doğrusu “Yaptığımız onca hazırlık boşa gitti.” olmalıdır. “sen ve Ezgi” yani “siz” olduğundan yüklem de ikinci ço-
ğula göre “sessizsiniz” şeklinde çekimlenmelidir.

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozuk-
luğu yapılmıştır?
A) Atakan, küçük yaşından beri konuşmasını öğre-
nemedi.
4. “Gözümün önünde yıldızlar uçuşuyorlar.” cümlesin-
B) Hasta, annesinin kulağına bir şeyler fısıldadıktan deki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakiler-
sonra annesinin yanağından öptü. den hangisidir?
C) Yabancı filmlerle Türk filmleri arasında bir benzer- A) Yüklem eksikliği
lik görünüyor.
B) Özne-yüklem uyuşmazlığı
D) Feyza, o günden beri ne beni ne babasını arayıp
sordu. C) Özne eksikliği
D) Yer tamlayıcısı eksikliği

Çözüm: A seçeneğindeki cümlede ekin yanlış kullanımın-
dan kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır. Cümledeki Çözüm: Özne ile yüklem uyumlu olmazsa anlatım bozuk-
“konuşmasını” sözcüğünde gereksiz yere iyelik eki kulla- luğu ortaya çıkar. İnsan dışındaki varlıkların çoğul özne
nılmıştır. Cümlenin doğrusu “Atakan, küçük yaşından beri olduğu durumlarda yüklem tekil olmalıdır. Bu cümle “Gö-
konuşmayı öğrenemedi.” olmalıdır. zümün önünde yıldızlar uçuşuyor.” şeklinde yazılmalıdır.