Page 283 - 8. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

ANLA
ANLATIM BOZUKLUĞU (ÖGE EKSİKLİĞİ)TIM BOZUKLUĞU (ÖGE EKSİKLİĞİ) 13. BÖLÜM 283
Öge Eksikliği
Öge Eksikliği
• Cümlede yüklem, özne, nesne ya da yer tamlayıcısının eksikliği anlatım bozukluğuna yol açabilir.

{ Not: Öge eksikliğine dayalı anlatım bozukluklarına, birden çok yüklemli cümlelerde rastlanır.

Yüklem Eksikliği
• Birden çok yüklemli cümlelerde yüklemin ortak kullanılmasıyla anlatım bozukluğu oluşur.

̛ Örnek:

• EDİTÖR YAYINLARI
1. cümle 2. cümle 1. cümle 2. cümle
Önce Esra beni aradı, sonra da ben onu. Önce Esra beni aradı, sonra da ben onu aradım�
özne yüklem özne özne yüklem özne yüklem

Cümlede ortak kullanılan “aradı” yüklemi 1. cüm- 1. cümlenin yüklemi “Esra aradı” şeklinde, 2.
lenin öznesiyle (Esra) uyumludur, 2. cümlenin öz- cümlenin yüklemi “ben aradım” şeklinde kullanıl-
nesiyle (ben) uyumlu değildir. 2. cümlenin öznesi dığında herhangi bir yanlışlık olmaz. Dolayısıyla
belirtilmediğinden anlatım bozukluğu yapılmıştır. cümle bu şekilde düzeltilmelidir.

Özne Eksikliği
• Birden fazla yüklemi olan cümlelerin ortak özneye bağlanmasıyla anlatım bozukluğu oluşur.

̛ Örnek:

1. cümle 2. cümle 1. cümle 2. cümle
Ben Firuze’yi severim, çok saygılıdır� Ben Firuze’yi severim, Firuze çok saygılıdır�
özne yüklem yüklem özne yüklem özne yüklem

1. cümlenin öznesi “ben”, 2. cümlenin yüklemi ile 2. cümlenin öznesi (Firuze) cümleye eklenmeli-
uyumlu değildir. 2. cümlenin öznesi belirtilmedi- dir. Bu ifade cümledeki yerini aldığında anlatım
ğinden cümlede anlatım bozukluğu vardır. bozukluğu ortadan kalkmış olur.

Olumluluk - olumsuzluk açısından yüklemle uyumlu olmayan özne kullanımı anlatım bozukluğu oluşturur. Bu durum-
larda cümleye uygun özne getirilmelidir.

̛ Örnek:

1. cümle 2. cümle 1. cümle 2. cümle
Herkes duymazdan geldi, bir şey demedi� Herkes duymazdan geldi, kimse bir şey demedi�
özne olumlu olumsuz özne olumlu özne olumsuz
yüklem yüklem yüklem yüklem

“Herkes” öznesi olumlu cümlelerde kullanılır. 2. “Kimse” öznesi olumsuz anlam taşıdığından ya-
cümlenin yüklemi olumsuz olduğu için bu özne pıca olumsuz olan 2. cümleyle uyumludur. Cüm-
yüklemle uyumsuzdur. Olumsuzluk bildiren özne leye eklenmesiyle anlatım bozukluğu ortadan
eksik olduğu için anlatım bozukluğu vardır. kalkmış olur.