Page 56 - 8. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 27 SÖZEL MANTIK VE MUHAKEME

5 Sözel muhakeme ve mantık sorularında bilgi kısmında 6 Metinde ve öncüllerde verilen bilgileri farklı değişken-
soruyla ilgili öncüller, veriler sıralanır. Bu kısımda kurgu- lere göre sıralamayı gerektiren sorulara sıralama soru-
sal olay ya da durumun sınırları çizilir. İpuçları verilerek ları denir. Soruda verilen kurgudan o sorunun sıralama
bilgilerin hangi çerçevede değerlendirileceği belirtilir. Bu sorusu olup olmadığı kolayca anlaşılabilir. Öncüllerde
kısımda verilen bilgilerin kesin yargılar mı yoksa ihtimalli verilen “önce, sonra, birinci, üçüncü, sağda, solda, haf-
durumlar mı olduğuna dikkat etmek gerekir. Çözüm için tanın farklı günleri, yıllar, daha büyük, daha küçük, alt,
oluşturulan şema ya da tabloya ilk olarak bu kısımda üst vb.” ifadeler sorunun kurgusunun sıralama mantığıyla
verilen kesin yargılar yerleştirilmelidir. Örneğin 6 kişinin oluşturulduğunu gösterir. Böyle sorularda sıralamayı
katıldığı bir yarışmadaki sıralamanın nasıl olabileceğinin belirten tabloların çizilmesi soruların çözümünü kolay-
sorulduğu bir mantık sorusu çözeceğimizi varsayalım. laştıracaktır.
Öncüllerden ilkinde “Emrah, Dilek’in önünde, Arda’nın Yukarıdaki parçaya göre aşağıdaki içeriklerden han-
arkasındadır.” denmiş olsun. İkinci öncülde de “Yarış- gisi bir sıralama sorusuna ait olamaz?
mada 5. olan kişi Buse’dir.” densin. Bu durumda yapılan
tabloya ilk önce yerleştirilecek kişi 5. sırada olduğu kesin A) Aynı dersi iki gün arayla çalışacak bir öğrencinin han-
olan Buse’dir. gi dersi haftanın hangi günü çalışabileceğini buldur-
maya yönelik soru
Yukarıdaki parçanın dil ve anlatımıyla ilgili aşağıda-
kilerden hangisi söylenemez? B) Bir kütüphanedeki ardışık raflara dizilen farklı türler-
de kitapların yukarıdan aşağıya dizilimini buldurmaya
A) Örneklendirmeden yararlanılan cümlede varsayım yönelik soru
anlamı vardır.
C) Katılım şartlarında bazı kısıtlamalar olan bir resim
B) Parçada gereklilik bildiren cümle kullanılmıştır. yarışmasına katılmak için özellikleri verilen kişilerden
C) Parçada anlatılanların inandırıcılığını artırmak için hangisinin uygun olduğunu buldurmaya yönelik soru
sayısal verilerden yararlanılmıştır. D) Teyze ve amca çocukları arasından yaşça kendisin-
D) Öznellikten uzak bir anlatım tercih edilmiş, açıklayıcı den büyük kuzenlerini bulmaya çalışan bir çocuğu
anlatım kullanılmıştır. konu edinen soru

7 ◆ Tanımlamadan yararlanılmıştır.
◆ Konusu “sözel mantık ve muhakeme sorularının soru kısmında dikkat edilmesi gerekenler”dir.
◆ Gereklilik anlamı taşıyan birden fazla cümle vardır.
◆ Uyarı anlamı taşıyan cümleler vardır.
Aşağıdaki metinlerden hangisi yukarıdaki özelliklerin tamamını kapsar niteliktedir?
A) Sözel muhakeme ve mantık sorularında soru kısmı; okuma, okuduğunu anlama ve yorumlama, akıl yürütme düzeyini
ölçen kısımdır. Soru kökünde verilen “kesinlikle, kesin olarak, olamaz” ifadelerine dikkat edilmezse hatalı sonuca ula-
şılabilir. Kesin ve ihtimalli olan seçenekler ayırt edilmelidir. Çözümde metin ve bilgilerin dışına çıkılmamalıdır.

B) Sözel mantık ve muhakeme sorularının bilgi kısmından sonra soru kısmı gelmektedir. Soru kökünde bulunan “kesin-
likle, kesin olarak, olabilir, olamaz” ifadeleri, sorunun kesin bilgilere göre mi yoksa ihtimalli durumların da göz önüne
alınmasıyla mı çözüleceğini bildirir. Soru kökünün iyi anlaşılması, sorunun çözümü yolunda atılan büyük bir adımdır.
C) Sözel mantık ve muhakeme soruları, öğrencinin okuduğunu anlamada ve birbiriyle ilgili kavramlar arasında bağ kur-
mada ne kadar iyi olduğunu ölçen sorulardır. Bu soruları, neden-sonuç ve koşul-sonuç cümlelerini iyi anlayabilen
öğrencilerin rahatlıkla yapabildiği görülmektedir. Son yıllarda yapılan sınavların çoğunda bu sorulara yer verilmiştir.
Bundan sonra da öğrencilerin sıklıkla karşılaşacağı bu soruları en doğru biçimde çözmek için dikkat edilmesi gereken
bazı püf noktalar vardır.
D) Metin, bilgi ve soru kısımlarından oluşan sözel mantık ve muhakeme sorularının her bir bölümünü doğru anlamak
önemlidir. Önce metin kısmı okunmalı ve buradaki temel bilgiler kullanılarak bir tablo oluşturulmalıdır. Daha sonra bilgi
kısmında verilenler tabloya -kesin bilgiler önce olmak üzere- yerleştirilmelidir. Soru kısmında da kişiden ne istendiği
doğru anlanırsa çözüme ulaşılır.

56 Markaj Yayınları / 8. Sınıf Türkçe
MARKAJ YAYINLARI