Page 52 - 8. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 25 ANLATIM BOZUKLUĞU

5 Öğrenci: …………………………. 7 (I) Yer tamlayıcısı eksikliği, verilen cümlelerde iki ayrı
yüklemin aynı yer tamlayıcısına bağlanması ve bu ögenin
Öğretmen: Cümlede eklerin eksik ya da fazla kullanıl-
ması anlatım bozukluğuna yol açar. Örneğin “Biz kitap iki yüklemi aynı anda karşılamaması durumunda ortaya
okumasını sevmeyen bir milletiz.” cümlesinde “okuma- çıkan anlatım bozukluğudur. (II) Örneğin “İzmir’i çok
sını” sözcüğünde iyelik eki (-sı) gereksiz ve yanlış kulla- sevmişti, dönmeyi düşünmüyordu.” cümlesinde yer tam-
nılmıştır. Cümlenin doğrusu “Biz kitap okumayı sevmeyen layıcısının kullanılmamasından kaynaklanan bir anlatım
bir milletiz.” şeklindedir. bozukluğu vardır. (III) Cümlenin virgülden önceki bölü-
münde yer tamlayıcısına gerek yoktur. (IV) Ancak ikinci
Yukarıdaki diyalogda boş bırakılan yere aşağıdaki cümlede “dönmeyi” ifadesinden önce “İzmir’den” sözcüğü
sorulardan hangisinin getirilmesi uygundur? getirilmelidir. (V) Cümle “İzmir’i çok sevmişti, İzmir’den
A) Bu seçenekteki “Köpekler çok havladılar.” cümlesin- dönmeyi düşünmüyordu.” şeklinde düzeltilmelidir.
de ne gibi bir anlatım bozukluğu var? Parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdaki-
B) Metindeki “Dün Ali beni sormuş, bugün de ben onu.” lerden hangisi söylenemez?
cümlesinde anlatım bozukluğu yapılmış mıdır? A) I. cümlede tanımlamadan, II. cümlede örneklendir-
C) Anlatım bozukluklarının türleri nelerdir? meden yararlanılmıştır.
D) Öğretmenim, “Ablam resim yapmasını beceremiyor.” B) III. cümle anlamca II. cümlenin devamıdır.
cümlesindeki anlatım bozukluğunun nedeni nedir? C) IV. cümlenin düşüncenin yönünü değiştiren bağlaç-
lardan biriyle başlaması, onun parçanın akışını boz-
duğunu gösterir.
D) V. cümle, paragrafın sonuç cümlesidir.

8 Birbirine noktalama işaretleri ya da bağlaçlarla bağlanan
cümlelerde iki cümlenin bir yükleme bağlanması sonucu
anlatım bozukluğu meydana gelir. Yüklem eksikliği,
6 Cümlede kullanılması gereken bir ögenin bulunmaması, bazen ikinci bir eylemin kullanılmaması ya da ek eylemin
anlatım bozukluğuna yol açar. Bu anlatım bozukluğu, bir- ortak kullanılması ile oluşur. Örneğin “Beşiktaş İskele-
birine noktalama işaretleri yahut bağlaçlarla bağlanmış si’ne geldiğimizde o işine, ben evime gittim.” cümlesinde
cümlelerde karşımıza çıkar. Genellikle ortak kullanılan virgülden önceki kısmı “gittim” yüklemine bağlayamayız.
yer tamlayıcısı, yüklem, nesne gibi ögelerin yükleme “Ben gittim” olur ama “o gittim” olmaz. Bu nedenle cüm-
bağlanamamasından kaynaklanır. ledeki yüklem eksikliğini giderirsek cümle anlamlı hâle
Parçada tanıtılan anlatım bozukluğuyla ilgili; gelir: “Beşiktaş İskelesi’ne geldiğimizde o işine gitti, ben
evime gittim.”
I. Nedeni
II. Nerelerde görüldüğü Parçada yüklem eksikliğinden kaynaklanan anlatım
bozukluğuyla ilgili hangisi hakkında bilgi verilme-
III. Çözüm yolu miştir?
IV. İlgili olduğu alt başlığın adı
A) Anlam ya da dil bilgisi kaynaklı anlatım bozuklukların-
yukarıdakilerden hangileri hakkında bilgi edinilebi- dan hangisiyle ilgili olduğu
lir? B) Hangi cümlelerde görüldüğü

A) I ve II B) I ve IV C) Nasıl giderilebileceği
C) II ve III D) III ve IV D) Hangi durumlarda ortaya çıkabileceği

52 Markaj Yayınları / 8. Sınıf Türkçe
MARKAJ YAYINLARI