Page 4 - 9. SINIF COĞRAFYA PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

1. Ünite: Doğal Sistemler PARAGRAF TESTI 2

1 Beşerî coğrafya, kendi içinde alt dallara ayrılmaktadır. 3 Orta Çağ’da Türk ve Müslüman bilim insanları yazdık-
Nüfusun özellikleri, yeryüzüne dağılması ve göçler nüfus ları eserlerle coğrafya biliminin gelişmesine büyük katkı
coğrafyasının inceleme alanıdır. İnsanın belirli yerlerde yapmıştır. El-Harizmi, “Dünya’nın şekli hakkında kitap”
yerleşim alanları kurması, yerleşmeyi etkileyen etmen- anlamına gelen “Kitap Suret el Arz”ı yazmıştır. El-Biruni;
ler, yerleşim alanlarının dokusu ve türleri ile meskenlerde Dünya’nın boyutları, yarıçapı, çevresi ve eksen eğikliği
kullanılan malzemeler, yerleşme coğrafyasının konusu- hakkında bilgi veren “Kanun el Maksudi”yi yazmıştır.
dur. Neolitik Dönem’den itibaren devam eden tarımsal Özellikle Biruni’nin yazdığı eserler kendisinden sonra
üretimi, tarım coğrafyası incelemektedir. Yollar, tüneller, gelen bilim insanlarına yol gösterici olmuştur. Muham-
viyadükler, köprüler, havaalanları ve limanların yapılması, met İdrisi’nin “Kitabu Roger” adlı eseri bu çağda coğrafya
çeşitli araçlarla mal ve hizmetlerin bir yerden başka bir alanında yazılmış bir diğer önemli eserdir. İdrisi, dairesel
yere iletilmesi ulaşım coğrafyasının inceleme alanlarıdır. bir dünya haritası çizmiş ve eserinde iklim tiplerini anlat-
mıştır. Fas’ın Tanca şehrinde doğan İbn Batuta, İslam
Buna göre aşağıdakilerden hangisini inceleyen coğ-
GİRİŞ YAYINLARI
rafya alanı ayraç içinde yanlış verilmiştir? dünyasının büyük kısmını ve Hindistan’ı gezmiş, 29 yıl
süren seyahatleri boyunca edindiği bilgileri yazdığı seya-
A) Antalya Bölümü’nde yapılarda kireç taşı kullanılması- hatnamesinde toplamıştır. Tunus’ta doğmuş olan İbn Hal-
nın nedeni (yerleşme coğrafyası) dun’un “Mukaddime” isimli eserindeki fikirlerinin etkileri
B) Adana’ya yaz mevsiminde gelen işçi sayısının fazla günümüz bilim dünyasında da hâlâ sürmektedir.
olma nedeni (nüfus coğrafyası) Bu parçadan hareketle;
C) Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yerleşmelerin toplu I� Coğrafyanın bir bilim olarak görülmesinde Türk bilim
olma nedeni (nüfus coğrafyası) insanlarının önemli bir rolü vardır.
D) Türkiye’nin her yerine demir yoluyla ulaşımın sağla-
namamasının nedeni (ulaşım coğrafyası) II� Dünyanın dairesel olarak çizildiği ilk eser, İdrisi’ye
E) Fındık üretiminde dünyada en büyük payın Türkiye’ye aittir.
ait olma nedeni (tarım coğrafyası) III� El-Biruni’nin kitabında Dünya’nın fiziksel özellikleri
matematiksel olarak açıklanmıştır.

2 İnsanların görmek, eğlenmek, dinlenmek, tedavi olmak yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
vb. amaçlarla yaptıkları gezileri turizm coğrafyası inceler. A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
Enerji coğrafyası, tükenmeyen ve tükenen enerji kaynak-
larını araştırır. Sanayi kolları, bunların gelişimi ve dağılışı D) II ve III E) I, II ve III
sanayi coğrafyasının inceleme alanıdır. Siyasi coğrafya;
fiziki, beşerî ve ekonomik olayların dağılışı ve araların-
daki bağlantıları ele alarak bunların devlet politikaları ile
ilgili görüş veya anlayışlarını ortaya koyan bilim dalıdır.
Coğrafi etmenler ile sağlık arasındaki ilgiyi araştıran bilim
dalı ise sağlık coğrafyasıdır. 4 Yaşadıkları coğrafi ortamın avantajlarını iyi kullanan mil-
letler, tarih boyunca zengin bir medeniyet oluşturmanın
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söy- yanında güçlü devletler kurmuş ve dünya siyasetinde
lenemez? egemen güçler olmuştur. Anadolu coğrafyasının avantaj-
A) Kömür havzalarını enerji coğrafyası, bu havzaların larını iyi kullanan Türk milleti, son bin yıldır bölgesinin en
yakınlarında sık görülen hastalıkları sağlık coğrafya- güçlü devletine sahip olmuştur. Osmanlılar, döneminde
sı inceler. tarihin en büyük devletlerinden biri hâline gelmiştir. Dola-
yısıyla dünyayı iyi tanıdığımız, ülkemiz coğrafyasını iyi
B) Coğrafyanın farklı alanlara ayrılmasında doğal ve be- bildiğimiz ve bu coğrafyanın avantajlarını kullanabildi-
şerî unsurların çeşitliliği etkili olmuştur.
ğimiz sürece dünyada her alanda söz sahibi bir devlet
C) İklime uygun sanayi bitkilerinin ekimini teşvik eden olmamız mümkündür.
uygulamalar, siyasi coğrafyanın konusudur.
D) Tedavi amaçlı yapılan geziler sağlık coğrafyasının in- Yukarıdaki parçada coğrafyanın hangi alanla ilişki-
sinden bahsedilmektedir?
celeme alanına girer.
E) Ayçiçeği yağı fabrikalarının yaygın olduğu alanları A) Sosyal B) Kültürel C) Ekonomik
sanayi coğrafyası tespit eder. D) Siyasi E) Askerî

Giriş Yayınları / 9. Sınıf Coğrafya 5