Page 5 - 9. SINIF COĞRAFYA PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI

1. Ünite: Doğal Sistemler PARAGRAF TESTI 3

1 Orta Çağ’dan itibaren Dünya’nın şekli merak edilmiş, 3 I. Metin: Dünya’nın genel görüntüsü küreyi andırmakla
çeşitli şekillerde tanımlanmaya çalışılmıştır. Önceleri birlikte şeklinin tam bir küre olmadığı, kürenin biraz boyut
Dünya’nın düz bir yüzeyden oluştuğu görüşü kabul edil- değiştirmiş hâli olduğu yapılan ölçümler ile kanıtlanmıştır.
miştir. Uzay ile ilgili çalışmalar ilerledikçe Dünya’nın şek- Dünya’nın şeklinin tam bir küre olmadığı (geoit) gerçeğini
linin küreye benzediği sonucuna varılmıştır. 19. yüzyılın ortaya koyan bazı sonuçlar vardır. Ekvator’un uzunluğu-
ikinci yarısından itibaren yapılan incelemeler, Dünya’nın nun tam bir meridyen dairesinin (iki meridyen yayının
şeklinin geometrik bir tanımının yapılamayacağını ortaya birleşmesi) uzunluğundan 67 km daha fazla olması, bu
koymuştur. Bu nedenle, Dünya’nın şekli tanımlanırken durumun kanıtlarındandır. Aynı durumun kanıtı olarak
küre ve elipsoit adlandırmalarından vazgeçilmiştir. Ekvator’un yarıçapının kutupların yarıçapından 21 km
daha uzun olması ve kutup noktalarındaki yer çekimi
Bu parçadan hareketle aşağıdaki yorumlardan han-
gisi yapılamaz? gücünün Ekvator’daki bir yere göre daha fazla olması
gösterilebilir.
GİRİŞ YAYINLARI
A) Dünya’nın şeklinin ne olduğu sorusunun geçmişi çok
uzun zaman öncesine dayanır. II. Metin: Dünya’nın şeklinin küresel olmasına bağlı
olarak bazı durumlar görülür. Örneğin, Dünya üzerinde
B) Başlarda Dünya’nın şeklinin düz olduğu düşünülür- Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe güneş ışınlarının
ken sonraları Dünya’nın küre olduğu düşünülmüştür. yere düşme açısı daralır. Bu doğrultuda hareket edildi-
C) Dünya’nın şekliyle ilgili kabul gören yanlış kanıların ğinde gölge boyu uzar, sıcaklık azalır, iklim özellikleri
ilki uzay çalışmalarıyla çürütülmüştür. ve bitki örtüsü değişir. Ayrıca doğrultu fark etmeksizin
D) Günümüzde dahi Dünya’nın şeklini niteleyen bir ta- Dünya üzerindeki bir noktadan hep aynı yönde hareket
nım yapılamamıştır. edildiğinde başlanılan noktaya geri dönülür. Dünya’nın bir
E) Bir süre Dünya’nın şekli elipsoit olarak nitelenmiştir. yarısı aydınlıkken diğer yarısı karanlık olur.
Yukarıdaki parçalarla ilgili aşağıdakilerden hangisi
söylenebilir?
A) I. metinde Dünya’nın şeklinin tespit edilmesini sağla-
yan çalışmaların tarihçesine yer verilmiştir.
B) II. metin, I. metinde anlatılanların karşıtı görüşlerden
bahsetmektedir.
2 Bütün gök cisimlerini içinde bulunduran sonsuz, sınır- C) I. metnin yazılma amacı bir durum hakkında açıkla-
sız boşluğa uzay denir. Dünya uzay boşluğu ve diğer ma yapmakken II. metin yaygın kanıları değiştirmek
gök cisimleri ile birlikte evrende yer alır. Evrende sayısı amacıyla yazılmıştır.
bilinmeyen galaksi (gök ada) sistemleri yer alır. Dünya, D) Her iki metinde de ispatların dayandırıldığı temel öl-
Samanyolu Galaksisi içinde yer alır. Güneş ve onun çüt Ekvator ve kutuplar arasındaki farklardır.
çekim etkisi altında kalan sekiz gezegen ile bu gezenle- E) Her iki metin de Dünya’nın şekli ile ilgili kanıtlayıcı
rin uyduları ile birlikte milyarlarca küçük gök cismi Güneş bilgiler içermektedir.
sistemini oluşturur. Dünyanın oluşumu evrenin oluşumun-
dan yaklaşık 9 milyar yıl sonra gerçekleşmiştir. Güneş
sistemi başta oksijen olmak üzere, gaz ve toz bulutlarının
dönmesiyle oluşmuştur.
Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı
yoktur?
A) Dünya’nın içinde bulunduğu gök ada sistemi nasıl ad-
landırılır?
B) Güneş sitemindeki gezegenlerin konumlanışında bir
sıralamadan söz edilebilir mi?
C) Güneş sisteminin nasıl oluştuğu düşünülmektedir?
D) Güneş sisteminin içinde bulunan cisimler nelerdir?
E) Evren, Dünya’dan ne kadar yaşlıdır?

Giriş Yayınları / 9. Sınıf Coğrafya 7