Page 6 - 9. SINIF FİZİK PARAGRAF - GİRİŞ YAYINLARI
P. 6
2. ünİte: Madde ve öZeLLİKLeRİ PARAGRAF TESTİ 2
1 Litre, genellikle sıvı ve gazların hacim ölçümünde kul- 3 (I) Gaz moleküllerinin arasındaki etkileşimin zayıf olması
lanılan ölçü birimidir. Örneğin su, sirke, benzin, doğal bu moleküllerin her yöne serbestçe hareket etmesini
gaz, sıvı deterjan, LPG gibi sıvı ve gazların hacim birimi sağlar. (II) Serbestçe dolaşan gaz molekülleri hangi kaba
litredir. Doğal gaz ve LPG sıvılaştırılmış gaz olduğu için konulursa o kabın şeklini ve hacmini alır. (III) Bu nedenle
3
3
hacmi litre olarak ölçülür. Litre (L) ile dm ve cm arasın- gazların hacmi, içinde bulundukları kabın hacimine göre
daki ilişki aşağıda verilmiştir: ifade edilir. (IV) Gazların hacmi ölçülürken veya hesap-
3
1dm =1 litre lanırken hangi sıcaklık ve basınçta işlem yapıldığı mut-
laka belirtilmelidir. (V) Çünkü gazların hacmi, sıcaklık ve
3
1cm =1 mililitre basınç değişiminden kolaylıkla etkilenir.
Laboratuvar ortamında küçük miktarda sıvılarla çalışılır- Parçada geçen numaralandırılmış cümleler ile ilgili
ken mililitre, santilitre ve desilitre de kullanılabilir. Sem- aşağıdakilerin hangisi söylenebilir?
bolü L olan litre SI birim sisteminde yer almadığı hâlde
GİRİŞ YAYINLARI
metreküp kadar kabul gören bir hacim birimidir. A) I. cümle: Gazlardaki etkileşim moleküllerin hareketini
engeller�
Parçanın konusu aşağıdakilerden hangisidir? B) II. cümle: Serbest gaz molekülleri bulunduğu kabın
A) Sık kullanılan hacim birimleri biçimine bürünür.
B) Hacim birimlerinin karşılaştırılması C) III. cümle: Gazlar, içinde bulunduğu kabın hacmini
3
3
C) Litre (L) ile dm ve cm arasındaki ilişki değiştirir.
D) Sıvı ve gazlarda kullanılan ölçü birimleri D) IV. cümle: Gazların hacmi ölçülürken sıcaklık ve ba-
E) SI birim sistemi sınç eşit olmalıdır.
E) V. cümle: Sıcaklık ve basınç, gaz hacmini değiştir-
mez.
2 Belirli bir şekli olmayan ve bulundukları kabın doldur- 4 Maddeler saf maddeler ve karışımlar olmak üzere ikiye
dukları kısmının şeklini alan sıvıların hacim ölçümünde ayrılır. Günlük hayatta karşılaşılan maddeler genellikle
ölçekli kaplar kullanılır. Su, süt, parfüm, zeytinyağı, deter- saf hâlde olmayıp karışım şeklindedir. Karışım iki ya da
jan, benzin gibi sıvı maddeler hacimleri önceden belir- daha fazla maddenin kimyasal özelliklerini kaybetmeden
lenmiş kaplarda satılır. Birbirine karışmayan sıvılar, aynı bir araya gelmesiyle oluşan madde topluğudur. Atmosfer,
kaba konuldukları zaman sıvıların hacimleri toplamı karı- toprak ve deniz suyu karışımlara verilebilecek örnekler
şımın hacmini verir. Örneğin 5 litre sıvı yağ ile 3 litre su arasındadır. Karışımı oluşturan maddeler, karışım içe-
karıştırılırsa toplam hacim 8 litre ölçülür. Karıştırıldığında risine düzgün dağılmazsa türdeş olmayan (heterojen)
birbiri içerisinde çözünen sıvılar aynı kaba konulduğu karışımlar oluşur. Bu tür karışımlara örnek olarak ayran,
zaman iki sıvının hacimleri toplamı, karışımın hacmin- süt, yemekler ya da çamur verilebilir. Türdeş olmayan
den büyük olur. Çözünme olayı gerçekleşirken moleküller karışımlarda, karışım içerisindeki madde dağılımı düz-
arasında bulunan boşluklar dolduğu için hacim küçülmesi gün olmadığı için karışımın özkütlesinden bahsedilmez.
gözlenir. Örneğin 5 litre sirke ile 3 litre su karıştırıldığında Maddelerin karışım içerisine düzgün dağılmasıyla türdeş
toplam hacim 8 litreden küçük bir değer alır.
(homojen) karışımlar oluşur. Türdeş karışımlara şekerli
Bu parça dil ve anlatım yönünden değerlendirildi- su, tuzlu su ve parfümler örnek olarak verilebilir. Türdeş
ğinde aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? karışımların özkütlesi hesaplanabilir.
A) Örnekler verilerek konunun anlaşılırlığı artırılmıştır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi heterojen karı-
B) Sayısal verilerle düşünce geliştirilmeye çalışılmıştır. şımlara örnek olamaz?
C) Genelgeçer ifadelerle konuya inandırıcılık katılmıştır. A) Çeşme suyu B) Sis
D) Terimsel ifadelerle konuya bilimselik katılmıştır. C) Sprey D) Baca dumanı
E) Kahraman bakış açısıyla kaleme alınmıştır. E) Boya
Giriş Yayınları / 9. Sınıf Fizik 17
