Page 125 - 9. Sınıf Coğrafya Öğretmenin Ders Notları

¦ BEŞERİ SİSTEMLER § 1 12525

Kutuplar: Kutup bölgelerinde sıcaklık yıl boyu * Tarla tarımı ile sebze, meyve sanayi bitkileri üre-
0°C'nin altında olduğundan bu durum yerleşmeyi timi yaygındır. İç bölgelerimizde yaygındır.
sınırlandırmaktadır.
DAĞINIK YERLEŞMELER
Yer Şekilleri: Dağlık ve engebeli alanlar yerleşmeyi
sınırlandırır. Alpler, Kayalık Dağları ve Himalayalar * Arazi engebelidir. Tarım alanları küçük ve

gibi alanlarda yerleşmeler sınırlıdır. parçalıdır. Nüfus azdır.
* Su kaynakları boldur. Geçim kaynağı bahçeci-
Yükselti: Yerden yükseldikçe sıcaklık değerlerinin lik ve hayvancılıktır.
EDİTÖR YAYINEVİ
düşmesine bağlı olarak yerleşmeler seyrekleşerek
belli bir yükseltiden sonra kaybolur. * Karadeniz’de yaygındır.
Çöller: Yağışın yetersiz olduğu sıcaklığın çok * Yerleşmeler bulundukları arazinin özellikleri,
yürütülen ekonomik faaliyetler ve kültürel
yüksek olduğu çöller yerleşim alanı olarak tercih özelliklere bağlı olarak çeşitli geometrik şekil-
edilmez. lere sahip olabilirler.

Bataklıklar ve Gür Ormanlar: Sıcaklık ve
nemin yüksek olduğu bataklık ve gür ormanlar ÇİZGİSEL YERLEŞMELER
ulaşım ve tarım açısından elverişsiz olduğu için yer-
leşim alanı olarak tercih edilmez. * Meskenler sıra halindedir. Genellikle akarsu
vadisi ya da yol boyunca sıralanan evlerin
oluşturduğu yerleşmelerdir.
YERLEŞME DOKULARI
DAİRESEL YERLEŞMELER
* Yerleşim alanı üzerinde bulunan meskenlerin
dağılış düzeni yerleşme dokularını oluşturur. * Düz arazide yerleşmenin her yöne kolayca

* Yerleşmeler farklı sahalarda kurulmuşlardır gelişmesi sonucunda oluşurlar.
ve kuruldukları sahaların coğrafi özelliklerine KIYI BOYU YERLEŞMELER
göre farklı dokulara sahip olmuşlardır.
* Deniz ya da göl kıyıları boyunca gelişme
* Yerleşmeler, yer şekillerine ve su kaynakla- gösteren yerleşmelere kıyı boyu yerleşmesi
rına bağlı olarak toplu veya dağınık, yerleşme denir.
planına göre ise çizgisel, dairesel veya kıyı
boyu yerleşmeleri şeklinde sınıflandırılmak-
tadır. YERLEŞME TİPLERİ

* Yerleşme tipleri; kır yerleşmeleri ve şehir yer-
DOKU VE ŞEKİL ÖZELLİKLERİNE GÖRE leşmeleri olmak üzere ikiye ayrılır.
YERLEŞMELER 1. KIR YERLEŞMELERİ

TOPLU YERLEŞMELER Nüfusu 20.000’in altında olan hayvancılık,
tarım ve ormancılık gibi ekonomik faaliyetlerin
* Suyun az olduğu bölgelerdir. Nüfus fazladır. ön planda olduğu yerleşmelerdir.
Arazinin düz olduğu ovalık alanlardır.