Page 75 - 9. Sınıf Coğrafya Öğretmenin Ders Notları

¦ DOĞAL SİSTEMLER § 75
75

» Yeryüzüne meteorların düşmesine de engel olmaktadır. Böylece Dünya’yı meteorlardan koru-
maktadır.
» Yer şekillerini değiştiren yağış ve rüzgâr gibi hava olayları da atmosferde gerçekleşir.

» Atmosferin hareketli olan bölümleri sayesinde hava olayları sürekli değişmektedir.
» Canlıların yaşayabilmesi için gerekli olan gazları içerir.

ATMOSFERİN KATMANLARI
* Atmosferin üst sınırı, yerin çekim gücü ile gökyüzü boşluğunun genel çekim gücünün birbirlerini
EDİTÖR YAYINEVİ
dengelediği yerdir. Bu sınır, yeryüzünden 140 km’ye kadar yükselir. Buradan sonra atmosferi
oluşturan gazlar iyice seyrekleşir ve atmosfer özellikleri büyük ölçüde bozulur. Atmosferi oluş-
turan katmanlar arasında kesin bir geçiş yüzeyi yoktur. Bu nedenle katmanlar arasında, her iki
katmanın da özelliklerini taşıyan geçiş katmanları bulunmaktadır.

1. TROPOSFER

* Troposfer, atmosferin yeryüzüne değen en alt tabakasıdır.
Kalınlığı Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe azalır.

* Bu durumun nedeni; Ekvator'da havanın ısınarak yükselmesi,
kutuplarda ise soğuyarak alçalması, yer çekiminin kutuplarda

daha fazla olması, savrulmanın Ekvator'da daha fazla olmasıdır.

* Atmosferi oluşturan gazların büyük bir çoğunluğu bu kat-
manda bulunur.
Ekzosfer
* Su buharı sadece bu katta bulunur. Bu yüzden her türlü hava
olayı troposferde meydana gelir.

* Troposfer’deki gazların bir kısmı havada her zaman bulunur ve
Termosfer miktarları pek değişmez (azot, oksijen ve asal gazlar gibi).

Mezofer * Birtakım gazlar da havada her zaman bulunmakla birlikte,

Ozon Tabakası bunların miktarları azalıp çoğalır (karbondioksit, su buharı gibi).
Stratosfer Troposfer’de bol miktarda toz zerrecikleri bulunur.

Troposfer
* Yerden yansıyan ışınlarla ısındığından sıcaklık yükseklere çık-
o
o
tıkça her 100 metrede 0,5 C azalır. (200 metrede 1 C azalır).
* Troposfer ile Stratosfer arasındaki geçiş kuşağına tropopoz
denir.