Page 99 - 9. Sınıf Coğrafya Öğretmenin Ders Notları

¦ DOĞAL SİSTEMLER § 99
99

YOĞUŞMA SİS

* Atmosferdeki su buharının sıvı veya katı hale * Kara ve deniz yüzeylerine yakın yerlerde olu-
geçmesine denir. şan bulutlara sis denir.
Sis;
* Yoğuşmanın olması için sıcaklığın azalması * » Bulutsuz gecelerde sıcaklığını büyük ölçüde
gerekir.
kaybeden yer yüzeyine nemli havanın temas
* Yoğuşmayı engelleyen faktör hava sıcaklığı- etmesiyle,
nın artmasıdır.
» Farklı sıcaklıktaki iki hava kütlesinin tema-
EDİTÖR YAYINEVİ
* Sıcaklık arttıkça mevcut olan sis ve bulutla- sında sıcak havanın daha soğuk bir yüzey üze-
rın yoğunluğu azalır ve dağılır. rinde akmasıyla ya da soğuk havanın sıcak bir
hava kütlesinin altına girmesi ile yer yüzeyine
YOĞUŞMA ÜRÜNLERİ doğru meydana gelen sıcaklık kaybıyla,

BULUT » Eğimli bir arazi üzerinde yükselen nemli
havanın sıcaklığının düşmesiyle,
* Yerden yükselen havanın içindeki nemin » Soğuk hava kütlesinin daha sıcak olan su
yoğunlaşması ile oluşan bulutlar, özelliklerine yüzeyinden geçmesiyle oluşur.
göre çeşitli şekillerde gruplandırılır.
» Oluşumlarına göre sisler üç gruba ayrılır.
* Bulutluluk nefometre ile ölçülür. Bunlar;

Alçak Bulutlar: Taban yüksekliği 2.000 metrenin a) Kara sisleri (Radyasyon sisleri): Gece yer
altında olan koyu renkli bulutlardır. Bu bulutların yüzeyinin soğuması sonucu meydana gelir.
alt kısımları düz, tepeleri küme şeklinde olanları b) Kıyı ve deniz sisleri (Adveksiyon sisleri):
kümülüs, tabaka şeklinde olanları stratüs bulutları Sıcak ve soğuk hava kütlelerinin yatay hareketi
olarak adlandırılır. Yağış bırakanlara nimbüs bulut- sonucu oluşur.
ları denir. Koyu renkli ve kalınlığı fazla olan nimbüs
bulutları, uzun süreli yağışlara neden olur. c) Yer şekli sisleri (Orografik sisler): Nemli
hava kütlesinin bir dağ yamacı boyunca yükselmesi
Orta Yükseklikteki Bulutlar: Deniz seviye- ile oluşur.
sine göre atmosferin 4 ile 5 km arasında oluşan * Yeryüzüne yakın hava içerisinde asılı duran
bulutlara (altokümülüs) denir. Bu bulutlar, alçak ve çok küçük sıvı damlacıklarından oluşmuş,
bulutlar ile yüksek bulutlar arasında geçiş özelliği fazla yoğun ve kalın olmayan yoğunlaşmış
gösterir. kütleye pus denir.

Yüksek Bulutlar: Deniz seviyesine göre atmos- * Sis kadar olmasa da pus görüş uzaklığını
ferin 8 ile 12 km arasında oluşan bulutlara yüksek azaltan bir yoğunlaşma şeklidir.
bulutlar (sirüs) denir. Daha çok buz kristallerinden d) Cephe sisleri: Özellikle orta enlemler de kar-
oluştukları için beyaz renkli bulutlardır. Yüksek şılayan zıt karakterli hava kütlelerinin karşılaşma
bulutlar yağış bırakmaz. alanlarında oluşur.