Page 95 - 9. Sınıf Coğrafya Öğretmenin Ders Notları

¦ DOĞAL SİSTEMLER § 95
95

* Vadiler ile dağlar arasında günlük ısınma farkından dolayı dağ ve vadi meltemleri oluşur. Günün
ilk saatlerinde önce dağ yamaçları ısındığından buralar alçak basınç alanı, vadiler daha geç ısın-
dığı için yüksek basınç alanı durumundadır. Bu basınç farkından dolayı gündüzleri vadilerden
yamaçlara doğru vadi meltemleri eser. Geceleri ise bu durumun tam tersi olur ve dağlardan
vadilere doğru rüzgâr eser. Buna da dağ meltemleri adı verilir.

N
NOTOT
y Meltem rüzgârları yağış getirmez, etki alanları dardır.
EDİTÖR YAYINEVİ
Gündüz Yüksek Basınç Gece

Alçak Basınç

Gündüz (Vadi meltemi) Gece (Dağ meltemi)

Föhn (Fön) Rüzgârları:

4000 m -5°C

3000 m 0°C 5°C

2000 m 5°C 15°C

1000 m 10°C 25°C
15°C 35°C
Deniz Seviyesi

* Bir dağın yamacında yükselen hava kütlesinin dağın arka yamacında alçalmasıyla oluşan
rüzgârlardır.
* Hava kütlesi dağ yamacı boyunca yükselirken nemlidir. Yükseldikçe her 100 metrede 0,5°C
soğur. Bu nedenle hava kütlesi dağın zirvesine ulaştığında kuru ve soğuk özellik taşır. Çünkü
yükseldikçe soğumuş ve nemini bırakmıştır.

* Bu hava kütlesi diğer yamaç boyunca alçalırken sürtünme ve sıkışmanın etkisiyle her 100 met-
rede 1°C ısınır.

* Bu rüzgârlar İsviçre Alplerinde en tipik şekliyle görülür. Ülkemizde ise Karadeniz ve Akdeniz kıyı-
ları boyunca uzanan sıradağlarda rastlanır.