Page 22 - 9-sinif-telafi

BİYOGRAFİ/OTOBİYOGRAFİ 21

BİYOGRAFİ (YAŞAM ÖYKÜSÜ) Biyografi Türünün Özellikleri • Anlatımda akıcılık ve heyecan yoktur;
• Edebiyat, kültür, sanat, siyaset, bilim, iş dünyası • Yaşam hikâyesi anlatılacak olan kişi sıradan daha çok öğreticilik amaçlandığı için
EDİTÖR YAYINEVİ
ve spor alanlarında ün yapmış kişilerin yaşam öy- biri değil, topluma faydalı olmuş, toplum ta- ciddi bir üslup vardır.
küsünü anlatan yazı türüne biyografi denir.
rafından tanınmış biri olmalıdır. • Biyografilerde en çok açıklayıcı anlatı-
Dünya edebiyatının tanınmış biyografileri: • Biyografisi yazılacak kişinin topluma örnek ma başvurulur. Konuya göre öyküleyici
• Eski Yunan edebiyatında olacak özelliklerine ve çalışmalarına ağırlık ve betimleyici anlatımlara da yer veri-
⤷ Plutarkhos’un “Hayatlar” adlı eseri verilmelidir. lebilir.
• Dil, göndergesel işlevde kullanılır.
• İngiliz edebiyatında • Yaşam öyküsü yazılacak kişi hakkında iyi bir
⤷ William Roper’in “Sir Thomas More’un Hayatı” araştırma yapılmalı; kişiyle ilgili, yakın çevre- • Biyografide kişi hakkındaki bilgi ve ve-
adlı eseri sinden, yazılı kaynaklardan veya eğer yaşı- riler belli bir sıra takip edilerek anlatılır.
⤷ James Boswell’in “Samuel Johnson’un Hayatı” Bu sırayı şöyle oluşturabiliriz:
adlı eseri yorsa doğrudan kendisinden bilgiler derlen- ⤷ Kişinin mensup olduğu ailesi ve çev-
melidir.
• Avurturya edebiyatından resi
⤷ Stefan Zweig’in “Üç Büyük Usta” adlı eseri • Anlatılacak kişi hakkında başkalarının yazmış ⤷ Doğum yeri ve yılı
olduğu yazılar ve biyografiler varsa bunlar
Türk edebiyatının tanınmış biyografileri: bulunup okunmalıdır. ⤷ Doğum tarihine denk gelen önemli
toplumsal olaylar
• Tanzimat Dönemi’nde • Nesnel bir yaklaşımla biyografi yazılmalıdır. ⤷ Çocukluk, gençlik yılları
⤷ Beşir Fuat’ın “Victor Hugo” adlı eseri Çünkü biyografiler belge niteliği taşır ve bu
⤷ Namık Kemal’in “Evrak-ı Perişan” adlı eseri eserlerde öznelliğe yer verilmez. ⤷ Aşamalı olarak öğrenim yılları, okudu-
⤷ Muallim Naci’nin “Osmanlı Şairleri” adlı eseri ğu okullar
⤷ Recaizade Mahmut Ekrem’in “Kudemadan Bir- • Biyografilerde gereksiz ayrıntılara girilmez. ⤷ Yaşadığı, tanık olduğu olaylar; gördü-
kaç Şair” adlı eseri Kişinin özel hayatıyla ilgili fazla ayrıntıya gir- ğü ve etkilendiği kişiler
• Servetifünun Dönemi’nde mek, onun asıl özelliklerini ikinci planda bıra- ⤷ Kişilik özelliği, hoşlandığı şeyler ve
⤷ Süleyman Nazif’in “Mehmet Akif” adlı eseri kabilir, böylece biyografinin öğretici bir yanı meşguliyeti
kalmaz. ⤷ Eserleri, çalışmaları, görüş ve düşün-
• Cumhuriyet Dönemi’nde
⤷ İlhan Geçer’in “Cahit Sıtkı Tarancı” adlı eseri • Biyografi kronolojik sıraya göre yazılabilir. celeri, bunlardaki değişme ve geliş-
⤷ M. Cemal Kuntay’ın “Namık Kemal” adlı eseri Kişinin doğumundan o anki durumuna, eğer meler
⤷ Beşir Ayvazoğlu’nun “Yahya Kemal” adlı eseri ölmüşse ölümüne kadarki süreç ele alınır. ⤷ Yaşıyorsa son durumu ve meşguliyeti;
⤷ Y. Kadri Karaosmanoğlu’nun “Atatürk” adlı • Biyografiler açık, yalın ve duru bir dille yazılır. ölmüşse ölüm nedeni, ölüm tarihi ve
eseri yeri