Page 72 - 9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Özetli Lezzetli Soru Bankası
P. 72
72 [ ŞİİR-ŞİİRLE İLGİLİ KAVRAMLAR ]
6 Âşık Veysel, yetmiş dokuz yıllık hayat se- 8
rüveninde özellikle içinde bulunduğu top- Bir varlığı, kavramı, durumu daha
lumun sosyal yaşamını, ahlak anlayışını, canlı ve daha duygulu anlatmak için
dönemin mühim olaylarını, çalışmanın öne- onu başka varlık, kavram veya du-
mini ve gerekliliğini, zamanın bazı kurumla- rumların çizgileri ve şekilleri içinde
rını ve bunların toplum içerisindeki rollerini, tasarlayışa “imge” denir. Sanatçı,
işlevlerini, vatan ve millet sevgisini, birlik ve imge oluştururken izlenimlerinden
beraberlik düşüncesini şiirlerinde bir nasi- hareketle gerçeği kendi algısına
hat ve uyarı üslubuyla dile getirmiştir. göre yeniden biçimlendirir. Duygu
ve düşüncelerini ifade etmek için
Altı çizili ifadeye aşağıda verilen beyit- kendine özgü bir dil oluşturur. Bili-
EDİTÖR YAYINEVİ
lerden hangisi örnek gösterilebilir?
nen sözcüklere farklı anlamlar yük-
A) Anaların hakkı kolay ödenmez lerken çeşitli ipuçlarıyla çağrışım
Analara ne yakışmaz ne denmez sağlar.
B) Olmak istiyorsan dünyada mesut
Hakka halka yarayacak bir iş tut
Buna göre;
C) Ağlayalım Atatürk’e
Bütün dünya kan ağladı I. Sisler ve karların şu beyâz, mâtemî, so-
D) Aldanma cahilin kuru lafına ğuk
Kültürsüz insanın külü yalandır. Hüznü içinde sanki uyur köy... Boğuk,
boğuk
E) Avrupa, Asya ayrı bir kıta
Bir yıllık yol idi deveye ata II. Yaklaşınca durdum, baktım, içerisi tam-
takır;
Koca zaman sert eliyle ezmiş idi bu yur-
7 Bre ağalar bre beğler du.
Ölmeden bir dem sürelim III. Sanki burda yaprakları yolmuştu.
Gözümüze kara toprak
Dolmadan bir dem sürelim Hasta güzün sarı eli pek erken!
IV. İstanbul’un mermer taşları;
Varsağı nazım şekliyle yazılan yukarıda- Başıma da konuyor aman martı kuşları
ki dörtlük aşağıdaki şiir geleneklerinden V. Güneşle beraber söndüğüm akşam,
hangisine aittir?
Ağlayacak hangi rüzgâr, kim bilir?
A) Anonim halk şiiri
dizelerinin hangisinde imge kullanılma-
B) Divan şiiri mıştır?
C) Dinî - tasavvufi halk şiiri
A) I B) II C) III D) IV E) V
D) Batı etkisindeki Türk şiiri
E) Aşık tarzı halk şiiri
Halk Şiiri Batı Etkisindeki Türk Şiiri
Anonim Halk Şiiri: Mani, türkü Terzarima, sone, triyole, balat, serbest nazım
Aşık Tarzı Halk Şiiri: Koşma, semai, varsağı, destan
Nazım Türü
Divan Şiiri Nazım şeklinin konusuna göre çeşitleridir. Türk şiirinde kullanı-
Beyitlerle Kurulanlar: Gazel, kaside, mesnevi, müstezat, kıt’a lan nazım türlerini şu şekilde gruplandırabiliriz:
Bentlerle Kurulanlar: Tuyuğ, rubai, şarkı, terkibibent, terciibent, İslamiyet Öncesi Türk Şiiri
murabba, muhammes y Koşuk, destan, sagu