Page 72 - 9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Özetli Lezzetli Soru Bankası
P. 72

72                                        [  ŞİİR-ŞİİRLE İLGİLİ KAVRAMLAR  ]
         6  Âşık  Veysel,  yetmiş  dokuz  yıllık  hayat  se-  8
            rüveninde  özellikle  içinde  bulunduğu  top-  Bir  varlığı,  kavramı,  durumu  daha
            lumun  sosyal  yaşamını,  ahlak  anlayışını,   canlı ve daha duygulu anlatmak için
            dönemin mühim olaylarını, çalışmanın öne-  onu başka varlık, kavram veya du-
            mini ve gerekliliğini, zamanın bazı kurumla-  rumların çizgileri ve şekilleri içinde
            rını ve bunların toplum içerisindeki rollerini,   tasarlayışa  “imge”  denir.  Sanatçı,
            işlevlerini, vatan ve millet sevgisini, birlik ve   imge  oluştururken  izlenimlerinden
            beraberlik  düşüncesini  şiirlerinde  bir  nasi-  hareketle  gerçeği  kendi  algısına
            hat ve uyarı üslubuyla dile getirmiştir.  göre  yeniden  biçimlendirir.  Duygu
                                                      ve  düşüncelerini  ifade  etmek  için
            Altı çizili ifadeye aşağıda verilen beyit-  kendine özgü bir dil oluşturur. Bili-
        EDİTÖR YAYINEVİ
            lerden hangisi örnek gösterilebilir?
                                                      nen sözcüklere farklı anlamlar yük-
            A)  Anaların hakkı kolay ödenmez          lerken  çeşitli  ipuçlarıyla  çağrışım
               Analara ne yakışmaz ne denmez          sağlar.
            B)  Olmak istiyorsan dünyada mesut
               Hakka halka yarayacak bir iş tut
                                                    Buna göre;
            C)  Ağlayalım Atatürk’e
               Bütün dünya kan ağladı               I.  Sisler ve karların şu beyâz, mâtemî, so-
            D)  Aldanma cahilin kuru lafına            ğuk
               Kültürsüz insanın külü yalandır.        Hüznü  içinde  sanki  uyur  köy...  Boğuk,
                                                       boğuk
            E)  Avrupa, Asya ayrı bir kıta
               Bir yıllık yol idi deveye ata        II.  Yaklaşınca durdum, baktım, içerisi tam-
                                                       takır;
                                                       Koca zaman sert eliyle ezmiş idi bu yur-
         7           Bre ağalar bre beğler             du.
                     Ölmeden bir dem sürelim        III. Sanki burda yaprakları yolmuştu.
                     Gözümüze kara toprak
                     Dolmadan bir dem sürelim          Hasta güzün sarı eli pek erken!
                                                    IV. İstanbul’un mermer taşları;
            Varsağı nazım şekliyle yazılan yukarıda-     Başıma da konuyor aman martı kuşları
            ki dörtlük aşağıdaki şiir geleneklerinden   V.  Güneşle beraber söndüğüm akşam,
            hangisine aittir?
                                                       Ağlayacak hangi rüzgâr, kim bilir?
            A)  Anonim halk şiiri
                                                    dizelerinin hangisinde imge kullanılma-
            B)  Divan şiiri                         mıştır?
            C)  Dinî  - tasavvufi halk şiiri
                                                    A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V
            D)  Batı etkisindeki Türk şiiri
            E)  Aşık tarzı halk şiiri

         Halk Şiiri                              Batı Etkisindeki Türk Şiiri
         Anonim Halk Şiiri: Mani, türkü          Terzarima, sone, triyole, balat, serbest nazım
         Aşık Tarzı Halk Şiiri: Koşma, semai, varsağı, destan
                                                 Nazım Türü
         Divan Şiiri                             Nazım şeklinin konusuna göre çeşitleridir. Türk şiirinde kullanı-
         Beyitlerle Kurulanlar: Gazel, kaside, mesnevi, müstezat, kıt’a  lan nazım türlerini şu şekilde gruplandırabiliriz:
         Bentlerle Kurulanlar: Tuyuğ, rubai, şarkı, terkibibent, terciibent,   İslamiyet Öncesi Türk Şiiri
         murabba, muhammes                          y Koşuk, destan, sagu
   67   68   69   70   71   72   73   74   75   76   77