Page 21 - okbs-basogretmen-ozet-ders-notlari

ÇEVRE EĞİTİMİ VE 6.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ MODÜL

ATMOSFER, HAVA, İKLİM VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İLİŞKİSİ

ATMOSFER İKLİM
Yeryüzünü saran ve kalınlığı 110 kilomet- İklim, bir yerde uzun bir süre boyunca göz-
reye yaklaşan gazlar karışımına atmosfer lemlenen sıcaklık, nem, hava basıncı,
denir. Yerden yukarı doğru troposfer, stra- rüzgâr, yağış, yağış şekli gibi meteorolojik
tosfer, mezosfer, termosfer ve eksosfer gibi olayların ortalamasına verilen addır. Hava
katmanlara ayrılır. Buharlaşma, yağış, rüz- durumundan farklı olarak iklim, bir yerin
gar ve benzeri meteorolojik olayların çoğu meteorolojik olaylarını uzun süreler içinde
atmosferin en alt tabakasında gerçekleşir. gözlemler. Bir yerin iklimi o yerin enlemine,
yükseltisine, yer şekillerine, kalıcı kar duru-
HAVA muna ve denizlere olan uzaklığına bağlıdır.
Hava yeryüzünün herhangi bir yerinde ve İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
herhangi bir anda yaşanan ya da gözlenen
atmosferik olayların tümüdür. İklim değişikliği, çok genel bir yaklaşımla,
nedeni ne olursa olsun iklim koşullarındaki
Hava Olayları geniş ölçekli (küresel) ve önemli bölgesel
Rüzgâr, nem, yağış gibi meteoroloji ile ilgili ya da yerel etkileri bulunan, uzun süreli ve
olan olaylara hava olayı denmektedir. Hava yavaş gelişen değişiklikler olarak tanımlanır
olayları, günlük yaşamımızı derinden etkile- (Türkeş, 2020b). İklimsel değişkenlik, tüm
yen en temel etkenler arasında yer almakta- zaman ve alan ölçeklerinde iklimin ortalama
dır. Hava olayları şu şekilde sıralanmaktadır: durumundaki ve standart sapmalar ile uç
yağmur, sis, kar, rüzgâr, sıcaklık. olayların oluşumu gibi öteki istatistiklerin-
deki değişimlerdir (Türkeş, 2020a).

TÜRKİYE İKLİMİ VE KURAK BÖLGELER

TÜRKİYE İKLİMİNİN VE İKLİM DİNAMİĞİNİN ANA ÇİZGİLERİ
Ɖ Konumundan dolayı Türkye’de sürekli basınç merkezleri etkili değildir. Türkiye, 30° enlem-
lerindeki dinamik yüksek basınç merkezi ile 60° enlemindeki alçak basınç merkezi arasında
yer almaktadır. Ülkemizi etkileyen basınç merkezleri; İzlanda alçak basınç alanı, Asor yük-
sek basınç alanı, Basra alçak basınç alanı, Sibirya yüksek basınç merkezidir.
Ɖ Türkiye’deki egemen iklim tipi ise, birçok farklı bölgesel alt iklim ve yağış rejimi tipleri bulun-
masına karşın, kışı ılıman/soğuk ve yağışlı, yazı kurak ve sıcak/çok sıcak subtropikal Akde-
niz iklimidir. Türkiye’nin Karadeniz Bölgesi ve Kuzeydoğu Anadolu Bölümü dışında kalan
yerlerinde, yaz boyunca genellikle uzun süreli kuru ve sıcak iklim koşullarının (yaz kuraklığı)
oluşmasına neden olur.

Ɖ Konunun daha iyi kavranması için bu noktada aridite ve kuraklık kavramlarını kısaca açık-
lamak gerekir.
Markaj Yayınları