Page 125 - MİMAR ve MÜHENDİSİN İNŞAAT EL KİTABI BORDO KİTAP - DATA YAYINLARI

CEE: BORDO KİTAP 1379
olmaktadır. Kırsal bölge ekonomisi, gelenekleri,
119 Sistem gereği teknolojinin yerinde ve bilinçli
alışkanlıkları hasar açısından önemli kaynaklardır.
kullanılması ihmal edildiğinde felaketlerin boyutu
ağırlaşmaktadır.
deprem
Çaldıran
Örneğin;
raporlarının, bölge yapı sistemlerinden betonarme
yapıların ağır hasar gördüğünü, yığma kerpiç yapıların
da daha az hasar gördüğünün saptamaları
DEPREM belirtilmektedir. Buna karşın 2002 Afyonkarahisar
depreminde kerpiç yapılarının can kaybı oluşturduğunu
ve tümünün oturulmaz biçimde yıkıldığı bilinmektedir.
Ülkemiz genelinde bölgelere ve yapısal konumlara
DATA YAYINLARI
bakıldığında deprem bölgesi için önerilmeyecek sistem
ve gereçlerin bilinçsizce oluşturulduğu ve bu nedenle
her depremin çok ağır kayıplar yaratmasını doğal
sonuç olarak kabul edebiliriz.
1999 Marmara Depremi, yapı sektöründe ciddi bir
değişim ve kalitenin sorgulanması gerekliliğini
vurgulamıştır. Bölgelere göre yeni yapılaşmanın
taşıyıcı sistem değişimi, farklı sistemlere bakış açısı ve
yaklaşım önem kazanmıştır.
Yer kabuğu içindeki bir kaynaktan ani olarak çıkan
titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri
ortamları ve yer yüzeyini sarsma olayına "deprem"
denir. Yıkıcı depremler belli zaman aralıkları ile
olmaktadır. Örneğin her 30-50 yılda bir gibi.
Günümüzde depremler hakkında birçok istatistik
Türkiye, Alp-Himalaya deprem kuşağında yer alan bilgiler elde edilmesine karşın hangi gün ve saatte ve
bir deprem ülkesidir. Nüfusun %95’inin tehlikeli hangi yerde-noktada olacağı ile büyüklüğü/şiddeti
bölgelerde yaşadığı bir ülkede, sanayi de başta olmak bilinememektedir. Bu nedenle her an deprem
üzere yapısal yoğunluk olarak da %98’inin deprem olacakmış gibi gerekli önlemlerin alınması bir
bölgelerinde olduğu için; konu her açıdan olduğu kadar zorunluluktur.
mimari açıdan da çok önem taşır. Deprem nedeni ile Deprem doğal bir afettir. Oluşumunda oldukça
oluşacak yapısal hasarları en aza indirmek, mimar ve yüksek kuvvetler doğar. Bu kuvvetler binalarımızın
mühendislerin tasarım ve uygulamaya yönelik başlıca taşıyıcı sistemlerini zorlar. Taşıyıcı sistemlerde gerekli
konularından biridir. önlemler alınmamış ve üzerindeki fazla statik yükün
Deprem bilimi açısından devlet politikası bulunması durumunda binaya etkiyen bu yatay ve/veya
programında oluşturulamamış eğitim, yapısal kurallara düşey kuvvetler sistemin yıkılmasına (elemanın
uymayan tasarım, yapım ilkeleri, niteliksiz gereç ve patlamasına-kesilmesine-kaymasına vd.) neden
işçiliklerle depreme karşı dayanıksız binalar olmaktadır. Bu nedenle binalarımızın statik (ölü) yükleri
oluşturulmuştur. mümkün mertebe az olmalıdır.
Bugünün Türkiye’sinde konu ile ilgili meslek Depremlerin incelenmesinde genel amaç,
adamları ve odalarının yeterince sorumlu depremin önüne geçmek değil, olası depremlerde en
davranmamaları yanı sıra, devlet denetiminin az hasarla olayı atlatmadır. Araştırmalar muhtemel
yetersizliği kaygıları arttırmaktadır. Depremin yapılarda depremlerde can ve mal kayıplarını en aza indirmekle
doğrudan birtakım kuvvetler oluşturmasından dolayı beraber depreme dayanıklı yapıların nasıl olacağı veya
yapı sistemlerinin bu güçlere direnç gösterecek nasıl olması gerektiğini de bir ölçüde ortaya koymaya
biçimde yapılmaları gerekir. Taşıyıcı sistem, yapı yöneliktir.
sistemi, gereç seçim ve uygulamasında izlenen Depremler tektonik hareketler ve volkanik
bilinçsiz yaklaşımlardan dolayı, deprem güçlerine hareketler sonucu oluştuğu gibi yeraltındaki boşlukların
direnç gösteremeyenler yıkılmakta veya ağır hasar (mağara gibi), kömür ocağı galerilerinin, tuzlu ve alçılı
görmektedir. Sonuçta mal ve can kayıpları oluşmakta arazilerdeki erimeler sonucu olan boşlukların
ve bu izleri yok etmek zaman almakta çoğu zaman da tavanlarının çökmesi neticesinde de oluşabilir. Ancak,
hiç giderilememektedir. Ülkemizde mal ve can kaybı bu tip depremler belli küçük bir alanı etkilemektedir.
çoğunlukla kırsal bölgelerde üretilen konutlarda Büyük heyelanların da belli bir yerde yer sarsıntılarına
neden olduğu bilinmektedir. Depremlerin Rihter