Page 10 - Eğitim Bilimleri Çalışma Yaprakları

ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ EĞİTİM BİLİMLERİ

1. Öğrenen ile İlgili Faktörler Olumsuz Transfer

Türe Özgü Hazıroluş Önceden öğrenilmiş bilginin yeni bilginin öğrenilmesini zorlaş-
tırmasıdır.
• Bir organizmanın istenilen davranışı göstermek için gerekli
biyolojik donanımına sahip olması durumudur. Örneğin;
Örneğin; Ý Gitar çalmayı kendi kendine ve notasız öğrenen birinin daha
Ý Bir karganın konuşmayı öğrenememesi sonra katıldığı bağlama kursunda kurallı ve notalarla bağlama
çalmayı öğrenmekte zorlanması
{ İnsanlar aynı türün üyeleri olduğundan insanlar arasında- Ý Tuşlu telefon kullanmaya alışmış birinin akıllı telefon kullan-
ki farklılıklar türe özgü hazıroluş kavramıyla açıklanamaz. makta zorlanması

Olgunlaşma Ý Manuel vitesli otomobil kullanmaya alışmış birinin otomatik vi-
tesli otomobili kullanmakta zorlanması
• Organizmanın, öğrenme yaşantılarından bağımsız olarak,
kalıtımın etkisiyle kendinden beklenen görevleri yerine geti- Ket Vurma (Bozucu Etki)
rebilecek bilişsel ve fiziksel düzeye gelmesidir.
İleriye Ket Vurma
Örneğin;
Eski bilginin yeni bilgiyi unutturmasıdır.
Ý Çocukların tuvalet alışkanlığını kazanabilmek için belli bir
yaşa (yaklaşık 3 yaş) gelmelerinin gerekmesi Örneğin;
Ý Yeni bir okula nakil olan ve okul numarası değişen bir öğren-
{ Not: Olgunlaşmanın kendisi öğrenme değildir ama olgun- cinin numarası sorulduğunda eski okul numarasını söylemesi
laşma, öğrenmenin ön koşuludur. Geriye Ket Vurma
• Olgunlaşma olmadan öğrenme gerçekleşmez.
Yeni bilginin eski bilgiyi unutturmasıdır.
Genel Uyarılmış Hâli ve Kaygı Düzeyi Örneğin;
• Organizmanın dışarıdan gelen uyarıcılara açık olma, bunları Ý Bir öğrencinin İngilizce dersinde zıtlık bağlaçlarını öğrendikten
alma düzeyidir.
sonra daha önce öğrendiği neden-sonuç bağlaçlarını unutması
Örneğin;
Ý Gereğinden fazla sıcak olan bir ortamın bireyin uykusunu ge- { Not: Transfer (Aktarım) ile ket vurma birbiriyle karıştırıl-
tirerek, okuduklarını anlamaması, yani öğrenmesi için gerekli mamalıdır.
uyarılmışlık hâlini olumsuz etkilemesi
Transfer
{ Not: Öğrenmenin gerçekleşebilmesi için bireyin uyarıl- • Önceki öğrenmelerin sonraki öğrenmeleri kolaylaştırması
mışlık düzeyi orta düzeyde olmalıdır. Çok yüksek ya da çok veya zorlaştırması söz konusudur.
düşük uyarılmışlık, öğrenmeyi olumsuz etkiler. • Öğrenme süreci devam etmektedir, tamamlanmamıştır.

Geçmiş Yaşantılar • Öğrenmeyle ilgilidir.
• Organizmanın bir alandaki önceki bilgi, beceri ve deneyimle- Ket Vurma
rinin olumlu ya da olumsuz transfer (aktarım) veya ileriye ya • Öğrenmelerin birbirinin hatırlanmasına engel olması söz ko-
da geriye ket vurma yollarıyla öğrenmeyi etkilemesidir. nusudur.
Transfer (Aktarım) • Öğrenme süreci sona ermiştir.
Olumlu Transfer • Hatırlama veya unutmayla ilgilidir.
Önceden öğrenilmiş bilginin yeni bilginin öğrenilmesini kolaylaş-
tırmasıdır. İleriye etkin kolaylaştırma veya geriye etkin kolaylaş- { Not: Transfer (Aktarım) ve ket vurmanın yanı sıra öncelik
tırma şeklinde gerçekleşebilir. ve sonralık etkisi de öğrenmeye etki eden faktörlerdendir.
İleriye etkin kolaylaştırma: Eski bilginin yeni bilgideki yetkin- Öncelik Etkisi
liği artırmasıdır.
İlk öğrenilen bilginin daha iyi hatırlanmasıdır.
Örneğin; Örneğin;
Ý Fotoğraf makinesini iyi kullanan birinin kamera ile kolayca ve
etkili bir şekilde çekim yapabilmesi Ý Bir öğrencinin ezberlemesi gereken 30 İngilizce sözcükten
oluşan bir listedeki ilk 5 sözcüğü kolayca hatırlaması
Geriye etkin kolaylaştırma: Yeni bilginin eski bilginin daha
etkili ve yetkin bir şekilde kullanılmasını sağlamasıdır. Sonralık Etkisi
Son öğrenilen bilginin ilk öğrenilene göre daha iyi hatırlanmasıdır.
Örneğin;
Örneğin;
Bir öğrencinin çarpma-bölme işlemlerini yaptıktan sonra daha
önce öğrendiği toplama-çıkarma işlemlerini de daha kolay ve Ý Bir öğrencinin ezberlemesi gereken 30 İngilizce sözcükten
hızlı yapması oluşan bir listedeki son 5 sözcüğü kolayca hatırlaması
55