Page 8 - 10-sinif-cografya-odn

8 DOĞAL SİSTEMLER
TÜRKIYE’DE TEKTONIK OLAYLAR
ˇ Türkiye depremlerin sıklıkla görüldüğü arazilerden biridir. Türkiye’deki birinci derece
deprem alanları faylara paralel olarak üç kuşak halinde uzanmaktadır.
Kuzey Anadolu fay kuşağı : Türkiyede’ki en uzun fay hattıdır. Bu hat Saros Körfezi’n-
den başlar; Marmara Denizi, Adapazarı, Düzce, Bolu, Çankırı, Erzincan ve Erzurum
üzerinden doğuya uzanır. Yıkıcı depremlerin çoğu bu kuşakta gerçekleşir.

Doğu Anadolu fay kuşağı : Afrika kıtasının doğusundan başlayarak Arabistan Yarı-
madası’nın batısındaki fay hattını izleyip Hatay-Kahramanmaraş oluğu üzerinden Doğu
EDİTÖR YAYINEVİ
Anadolu’ya uzanan fay kuşağıdır. Bu fay kuşağı Malatya ve Elazığ’dan geçerek Kuzey
Anadolu fay kuşağı ile kesişmektedir.

Batı Anadolu fay kuşağı : Ege’nin kıyı kesimi ile Göller Yöresi’ni kapsamaktadır. Böl-
gedeki fay kuşakları doğu-batı doğrultusunda uzanan graben alanlarının sınırlarını takip
etmektedir.
ˇ Ülkemizdeki fay hatları 1. derecede deprem alanları olmasının yanı sıra ülkemizdeki
başlıca sıcak su kaynaklarının bulunduğu yerlerdir.

İÇ KUVVETLER
ˇ Kaynağını yerin iç kısımlarından alan kuvvetlere iç kuvvetler denir.
ˇ Orojenez, epirojenez, depremler ve volkanizma olayları iç kuvvetler içerisinde değer-
lendirilir. Kaynağını mantodan alırlar.
OROJENEZ (DAĞ OLUŞUMU)

Hors t
Antiklinal
Graben Senklinal

ˇ Dış kuvvetlerin aşındırdığı malzemeler deniz ve okyanus tabanlarında birikir. Biriken
tortul tabakalar levhalar sıkıştığında ya kıvrılır ya da kırılır.
ˇ Biriken malzeme esnekse kıvrılır, sert ise kırılır. Bu olaya orojenez denir.
ˇ Kıvrılan kısımların yüksekte kalan bölümlerine antiklinal, çanaklaşan bölümlerine ise
senklinal denir. Geniş alanlar kaplayan tortullanma alanlarına jeosenklinal denir.
Jeoantiklinal

Hafifleme Jeosenklinal
Yükselme
Tortul

Ağırlaşma Tabakalar
Alçalma