Page 63 - tyt-tum-dersler-konu

II. DÜNYA SAVAŞI
BÖLÜM SONRASI’NDA TÜRKİYE VE

25

DÜNYA

1945 - 1950 YILLARI ARASINDA Sosyal Gelişmeler
TÜRKİYE Ɖ Savaş sonrası erkeklerin askerlikten dönmesiyle Türk
Siyasi Gelişmeler nüfusunda büyük bir artış görülmüştür. 1945 sonrası
dünyada ortaya çıkan insan hakları ve özgürlüklerin
Ɖ II. Dünya Savaşı'ndan sonra uluslararası ortamın etkileri Türk toplumunda da görülmeye başlanmıştır.
elverişli olması, batının demokratik fikirlerinden etki- Savaş yıllarında tarım alanındaki gerileme nedeniyle
EDİTÖR YAYINEVİ
lenmiş bir kuşağın ve halkının demokrasi talepleri, köy nüfusu azalmıştır. Savaşın etkileri edebiyat ala-
çok partili hayata geçişte etkili olmuştur. nında da etkisini göstermiştir. Bir çok yazar ve şair
Ɖ Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, TBMM'nin 3. Yasama eserlerinde ülkenin içinde bulunduğu sosyal değişim
yılının açılış konuşmasında, bu doğrultuda bir açık- ve gelişmeyi bütün yönleriyle işlemişlerdir.
lama yapmış ve açıklamasında “Bizim tek eksiğimiz,
hükümet partisinin karşısında bir parti bulunmama- II. Dünya Savaşı Sonrası Uluslararası
sıdır." ifadesinde bulunmuştur. Arkasından Türkiye
1945 yılından itibaren çok partili hayata geçiş yap- İlişkiler
mıştır. Ɖ II. Dünya Savaşı'nın ardından ideolojik olarak devlet-
ler arasında bir yarış yaşanmıştır. Farklı siyasi fikirle-
ŗ NO rin yol açtığı bu anlaşmazlıklar, tarafların birbirlerine
Dörtlü Takrir: 7 Haziran 1945'te CHP milletvekillerin- savaş açmadan gerginliklerin yaşanmasına neden
den Celal Bayar, Adnan Menderes, Refik Koraltan ve olmuştur. Bu nedenle dünyada yaşanan ve 15 yıl
Fuat Köprülü tarafından CHP meclis grubuna sunulan süren bu döneme Soğuk Savaş Dönemi denilmiştir.
önerilerdir. Bu önerilerde: Ɖ II. Dünya Savaşı'ndan sonra egemen güçler (ABD-
Ý Parti programı SSCB) arasında iki kutuplu bir denge sistemi ortaya
Ý Hürriyet ve demokrasi beklentileri değişen dünya çıkmıştır. Batı ve Doğu diye iki bloka ayrılan dünyada
soğuk savaş denilen bir mücadele başlamıştır.
Ý Anayasa değişikliği
Ɖ Öte yandan bu dönemde bağımsızlığını elde etmeye
Ý Topraksız köylüyü topraklandırma kanunu gibi çalışarak iki bloktan uzak durmaya çalışan, çoğun-
konular ele alınmıştır. luğu ülkelerde Asya ve Afrika kıtasında bulunan
Ɖ İsmet İnönü'nün parti içi muhalefet istemem, muha- ülkelerde boy göstermeye başlamıştır. Bu ülkelere
lefet yapacaklarsa başka parti kursunlar çıkışı Bağlantısızlar Bloku ya da Üçüncü Dünya Ülkeleri
üzerine, dört milletvekili CHP'den ihraç edilerek denilmiştir.
Demokrat Parti’yi kurmuşlardır.
Doğu Bloku'nun Kurulması

Ɖ İlk çok partili seçim, 1946 yılında açık oy, gizli sayım Ɖ Almanların işgal ettiği ülkelerde adeta kurtarıcı gibi
uygulamasıyla gerçekleştirilmiş ve seçimlerde CHP görülen SSCB, buralarda komünist rejimler ve kendi-
397, DP 69, Bağımsızlar da 7 milletvekilliği kazanmış- sine uydu devletler oluşturmuştur.
tır.
Ɖ Zamanla SSCB, kontrolü eline alarak bu ülkelerdeki
Ɖ 1950'de Türkiye batının demokrasisine ayak uydur- (Çekoslovakya, Bulgaristan, Romanya, Polonya,
mak ve NATO'ya üye olan demokrasi ile yönetilen Macaristan) muhalefeti de etkisiz hâle getirmiştir.
ülkelerin telkinleriyle (o dönemde Türkiye'nin NATO'ya Böylece bu ülkeler tamamıyla SSCB'nin etkisi ve
üye olma gayretleri vardır) antidemokratik olan açık denetimi altına girmiştir.
oy gizli sayım uygulamasından vazgeçti. Yerine günü-
müzdeki gibi gizli oy, açık sayım uygulaması getirildi. Ɖ II. Dünya Savaşı'ndan sonra ABD, İngiltere ve Fransa
Bu değişimle 14 Mayıs 1950'de yapılan seçimler Tür- Almanya'nın bütünlüğünün yeniden sağlanması için
kiye'de 27 yıllık tek parti devrini sona erdirdi. Almanya’daki işgal bölgelerini birleştirmeye çalıştı.
Gelişmelerden rahatsızlık duyan SSCB’de, Berlin'i
Ekonomik Gelişmeler denetimi altına alarak Batılıları buradan çıkartmaya
Ɖ 1945 yılı, Türkiye'de tarım sorunu için belirleyici bir çalıştı.
dönem olmuştur. Devlet bu dönemde korumacı eko- Ɖ Bu gelişmeler sonucunda Almanya, Batı desteği ile
nomik politikalarından adım adım vazgeçmeye baş- Federal Almanya Cumhuriyeti, (Batı Almanya) SSCB
lamış mecliste Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu çıka- desteği ile de Demokratik Almanya Cumhuriyeti
rılmıştır. (Doğu Almanya) olarak ikiye bölündü.