Page 60 - tyt-tum-dersler-konu

BÖLÜM XX. YÜZYIL BAŞLARINDA

20 OSMANLI DEVLETİ VE DÜNYA

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR MUSTAFA KEMAL'İN FİKİR HAYATININ

Ɖ Türk milletinin kaderini değiştirerek büyük bir lider GELİŞİMİ
olduğunu tüm dünyaya gösteren Mustafa Kemal 1881
yılında, yeni siyasi düşüncelerin ve akımların çok Mustafa Kemal ve Beş Şehir
etkili olduğu, siyasi bunalımların ve politik tartışmala-
EDİTÖR YAYINEVİ
rın merkezi olan Makedonya'nın en büyük şehri Sela- Selanik
nik'te doğdu. Ɖ Şehrin farklı din, mezhep ve uluslardan oluşmasının
Ɖ Mustafa'nın kişiliğinin oluşmasında şüphesiz, anne yanında hoşgörüye dayalı demokratik yapısı, Batı'nın
ve babasının önemli rolü olmuştur. Ayrıca okuduğu insan hakları ile ilgili pek çok yayınını barındırmasını
okullar, çalışma ortamı, üstlendiği görevler, ülküleri sağlamıştır. Mustafa Kemal pek çok dilde (Türkçe,
ve birikimleri de kişilik gelişiminde etkili oldu. Rumca, İbranice, Bulgarca) basılmış bu yayınları
yerinde inceleme imkanı bulmuştur.
Mustafa Kemal'in Eğitim Hayatı Ɖ Selanik’in demokrasiyi ve dönemin siyasi koşullarını

Ɖ Osmanlı Devleti'ndeki ikili eğitim sistemi Mustafa çok iyi yansıtan bu özelliği Mustafa Kemal’in ilerleyen
Kemal'in de eğitim hayatını etkilemiştir. Mustafa yıllarda demokrasiye inanan ve ülkenin geleceği ile
Kemal öncelikle 1887 yılında annesini istediğine ilgili kararlar alan sağduyulu ve gerçekçi hareket eden
uygun olarak Hafız Mehmet Efendinin Mahalle bir lider olmasına zemin hazırlamıştır.
Mektebi'ne kaydedildi. Buradaki eğitimin yetersizliği Manastır
üzerine 1888'de babası tarafından eğitim ve öğretim
faaliyetleri, müfredat programları çağdaş bir anlayışla Ɖ Mustafa Kemal bu şehirde 1896 - 1898 yılları ara-
hazırlanmış olan Şemsi Efendi Mektebine kaydoldu. sında Askeri İdadiyi okumuştur. Makedonya'nın en

Ɖ Şemsi Efendi Mektebinden sonra bir süre Selanik önemli şehirlerinden biri olan Manastır, gerek çok
Mülkiye Rüştiyesine gitti. Annesinin karşı çıkma- uluslu yapısı gerekse devletlerin konsolosluklarının
sına rağmen Selanik Askeri Rüştiyesinin (ortaokul) olması dolayısıyla milliyetçilik düşüncesinin hakim
sınavlarına katıldı. Sınavları başarıyla veren Mustafa olduğu bir yerdir.
Kemal, bu okula gittikten sonra Matematik Öğretmeni Ɖ Askeri İdadide okurken Fransızca öğretmeni Yüzbaşı
Yüzbaşı Mustafa Sabri Efendi adaş olan genç öğren- Nakiyüddin Yücekök Bey Mustafa Kemal'in yabancı
cisinin adına Kemal adını ekledi. Askeri Rüştiyeyi dil bilmesi konusunda büyük etkisi olmuştur.
bitirdikten sonra 1896'da Manastır Askeri İdadisine Mustafa Kemal'i Manastır'da en çok etkileyen olay
(askeri lise) girdi. Ɖ
1897 yılında yaşanan Osmanlı - Yunan Savaşı’dır
Ɖ Manastır Askeri İdadisi, Mustafa Kemal’in ülke sorun- (Dömeke Savaşı). Mustafa Kemal çok istemiş ama bu
ları, vatan ve millet sevgisi, milliyetçilik ve özgürlük savaşa katılamamıştır.
gibi düşüncelerinin gelişmesinde önemli bir etken Selanik ve Manastır şehirlerinin özgürlükçü ortamı,
oldu. Ɖ
Avrupa kültürlerinden çok çabuk etkilenmeleri,
Ɖ Mustafa Kemal Manastır Askeri İdadisini yüksek Osmanlı'nın bu şehirlerde tam bir otorite kuramaması
başarı ile bitirdikten sonra 1899 yılında İstanbul'da ve Osmanlı'nın Balkanlardaki başarısız yönetimi Mus-
Harp Okuluna girdi. Üç senelik eğitimin ardından tafa Kemal'in Osmanlı yönetimine karşı olan muhalif
1902 yılında, bu okulu teğmen rütbesiyle bitirdi ve aydınların içinde yer almasına neden olmuştur.
öğrenimine İstanbul'da Harp Akademisinde devam
etti. İstanbul
Ɖ Harp Akademisinden kurmay yüzbaşı rütbesiyle Ɖ Mustafa Kemal, İstanbul'da öğrenim gördüğü sırada
mezun oldu (11 Ocak 1905). Daha sonra 5 Şubat bu kentin hem Batılı hem de Doğulu yüzünü tanıma
1905 tarihinde Suriye'nin Şam şehrinde bulunan 5. fırsatı elde etmiştir. Bu süreç, inkılapçılık düşünce-
Orduya atandı. sinin oluşmaya başladığı zaman dilimidir. İstanbul
Ɖ Harp Akademisi Mustafa Kemal'e, askeri eğitim Mustafa Kemal’in Harp Okulu ve Harp Akademisin-
dışında araştırıcı kimliği ile gözlemleyen, farklı çözüm deki eğitimi benimseyerek idealist bir kişilik kazanma-
önerileri üreten bir özellik kazandırdı. sında önemli rol oynamıştır.