Page 145 - 10. Sınıf Coğrafya Öğretmenin Ders Notları

¦ §
144 ÇEVRE VE TOPLUM
144

* Sellerin en yaygın şekli akarsu yatağındaki taşmalardır. Bu taşmanın nedeni kısa süre içinde çok
yağış düşmesi, akarsu yatağının bu yağışı taşıyabilecek kapasitede olmaması akarsuyun akacağı
doğrultuda dere yatağının tıkalı olmasıdır.

* Yeryüzünde depremden sonra en fazla can ve mal kaybına su baskınları neden olmaktadır. Sal-
gın hastalıklar sel sonrasında gerçekleşen olumsuzluklardan biridir. Su ve besin maddelerine bağlı
olarak ortaya çıkan salgın hastalıkların başında ishal gelir.

KURAKLIK
EDİTÖR YAYINEVİ
* Bir bölgede sürekli olarak tarımsal üretim için yeterli yağışın
olmaması kuraklık olarak tanımlanır. Bu tür bölgeler kurak
alanlar olarak sınıflandırılmaktadır.

* Kurak bölgelerde yıllık yağış miktarı 300 mm’nin altındadır.
Yağış rejimi düzensizdir. Ancak bazı mevsimlik bitkilerin yeti-
şebildiği, ağaç gibi çok yıllık bitkilerin seyrek ve zor yetiştiği
yerler ise yarı kurak alanlar olarak tanımlanmaktadır.
* Yarı kurak bölgelerdeki yıllık yağış miktarı 300 ile 600 mm arasındadır.

* Kuraklık yalnız yağışla ilgili değildir. Kuraklıkta sıcaklık da önemlidir. Yere düşen yağışın bir kısmı
buharlaşmayla atmosfere geçer.
* Eğer buharlaşmayla kaybedilen su, yağışla düşen sudan fazla ise kuraklık sorunu yaşanır. Bu
nedenle aynı miktarda yağış aldıkları halde buharlaşmanın fazla olduğu yerlerde kuraklık daha
şiddetlidir.

* Kurak bölgelerin belirlenmesinde bitki örtüsü de bir ölçüt olarak kullanılmaktadır. Buna göre çöl
bitkilerinin yaygın olduğu yerler kurak, bozkırların yaygın olduğu alanlar yarı kurak bölgeler ola-
rak tanımlanır.

* Kuraklık sonucu bitkiler için gerekli olan su yetersiz kalmış ve bu durum kıtlığa, yer altı ve yer
üstü su seviyesinin çekilmesine, bazı suların tamamen kurumasına neden olmaktadır.

* Ayrıca sularda yaşayan diğer canlılar için ölüme ve salgın hastalıklarına neden olmaktadır.
Örneğin; 1907 yılında Çin’de 24 milyon insan yaşamını kaybetmiştir.

* Kuraklık tarım alanlarında ve hayvancılıkta verimliliğin azalmasına ve gıda maddelerinde sıkıntı
yaşanmasına neden olmaktadır. Ayrıca kuraklık balıkçılığın gerilemesine ve yiyecek stoklarının
azalmasına neden olmaktadır.
* Kuzey Afrika’da Sahra, Güney Afrika’da Kalahari, Asya kıtasında Arabistan, Tar, İran ve Orta
Asya çölleri, Avustralya’nın orta ve batısı, Güney Amerika’da Atacama Çölü yeryüzünün sürekli
kurak alanlarıdır. Yarı kurak bölgelerde de kuraklık vardır. Örneğin; Hindistan’da yaşanan kurak-
lıktan dolayı 330 milyon kişi etkilenmiştir.