Page 51 - 10. Sınıf Coğrafya Öğretmenin Ders Notları

¦ §
50
50 DOĞAL SİSTEMLER
Çernezyom: Yazları yağışlı sert karasal iklim Azonal (Taşınmış) Topraklar
bölgelerinde uzun boylu çayırlar altında oluşan
topraklardır. Humusça zengin olduğundan zonal * Dış kuvvetlerin taşıdığı malzemeleri biriktirmesi
toprakların en verimlisidir. Sıcaklık fazla olmadığı sonucu oluşmuş, taşınmış topraklardır. Bulun-
için organik maddeler yavaş yavaş ayrışıp parça- dukları iklimin özelliklerini yansıtmazlar. Mine-
lanmaktadır. Koyu renklidir, kara topraklar olarak ral bakımından zengin oldukları için verimli top-
adlandırılır. raklardır. Horizonları gelişmemiştir.

Kahverengi Bozkır Toprağı: Bozkır bitki örtüsü Alüvyal Topraklar: Akarsular tarafından taşı-
Oluşumunda ana kaya, yer şekilleri ve suyun YAYINEVİ
altında 250 mm ile 400 mm yağış alan yerlerde nan ince yapılı malzemelerin birikmesi ile oluşan
oluşurlar. Humus oranı azdır. Tahıl tarımına ve topraklardır. Her türlü ürün için oldukça elveriş-
mera oluşumuna elverişlidir. lidir. Vadi tabanları, delta ovaları ve kuruyan göl

Kestane Renkli Bozkır Toprağı: Bozkır bitki alanlarındaki topraklar bu türdendir. Horizonları
örtüsü altında 400 mm ile 600 mm arasında yoktur.
bulunduğu yerlerde oluşmaktadır. Humus bakımın-
dan zengin, tahıl tarımına elverişlidir. Kolüvyal Topraklar: Eğimli yamaçlarda akar-
EDİTÖR yoksun yamaçlardan çözülen parçalar, yağmur ve
suların taşıdığı iri yapılı malzemelerin birikmesiyle
İntrazonal Topraklar
oluşmuş topraklardır. Özellikle bitki örtüsünden
*
etkili olduğu topraklardır. Tarıma elverişli
sel suları tarafından sürüklenerek etek kısımla-
olmayan verimi düşük topraklardır.
rında biriktirilir.
Halomorfik Topraklar: Kurak ve yarı kurak iklim
Morenler: Buzlar tarafından taşınan malzemele-
bölgelerinde bulunan tuzlu ve karbonatlı topraklar-
rin birikmesi ile oluşmuş topraklardır. Kutup bölge-
dır. Bu toprakların doğal bitki örtüsü oldukça cılız,
tuzlara dayanabilen kurakçıl otlar ve çalılardır.

Lösler: Rüzgârların taşıdığı malzemelerin birikmesi
Hidromorfik Topraklar: Taban suyu seviyesinin sinde ve dağların yüksek kesimlerinde bulunur.
yüksek olduğu alanlarda bataklık halindeki toprak- ile oluşmuş topraklardır. Kurak iklim bölgelerinde
lardır. Sürekli taşkın altındaki ovalarda, tektonik görülür. İnce unsurlu ve gevşek yapılıdır.
çukurlardaki taban suyu yüksek sahalarda veya Regosoller: Volkanlardan çıkan malzemelerin
dağların yükseklerindeki çukur sahalarda bulunmak-
tadır. akarsular tarafından taşınıp birikmesi ile oluşan
topraklardır. Kum taneli depolar üzerinde oluşan
Kalsimorfik Topraklar: Kireç oranının yüksek topraklara denir.
olduğu vertisol ve rendzinal topraklardır. Vertisol-
lere (killi-kireçli) dönen topraklar da denir. Kireçli Litosoller: Yamaçlarda erozyonla ince materyaller
ve marnlı arazide oluşan topraklar rendzina, killi ve taşınınca geriye taşlı topraklar kalır. Bu tür top-
kireçli arazide oluşan topraklara vertisol denir. raklara litosol denir. Tarımsal değeri düşüktür.