Page 55 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenin Ders Notları
P. 55

¦ HİKÂYE §                                                                55
                                                                                    55

              » Koşar adımlarla eve doğru yürüdük.      »  Oturacak bir koltuk yok. (sıfat-fiil)

              » Bu toplantıda da bilindik sözler söylüyordu.    Herkes söylediğim yere oturacak. (gelecek
                                                      zaman eki)
              » Gelecek  günlere  umutla  bakıyor,  daha  iyi
           bir yaşam planlıyordu.                      »  Çürümüş elmaları da çıkar. (sıfat-fiil)
                                                      Bu elmaların hepsi çürümüş. (geçmiş
              » Sararmış  yapraklar  sonbaharın  habercisi
           gibiydi.                                   zaman eki)


          *  EDİTÖR YAYINEVİ
              N
              NOTOT
           Sıfat-fiil ekini alan bazı sözcükler kalıcı isim
           olabilir.                               Zarf-fiil (Ulaç, Bağ-Fiil):

              » Yolcular her gün saatlerce dolmuşu bekle-  *  Zarf-fiiller, fiil kök ya da gövdelerine geti-
             mekten sıkılmışlardı.                  rilen  “-ken,  -alı,  -asiye,  -ıp,  -arak,  -dıkça,
              » Yazar güçlü kalemi sayesinde epey bir yol   -madan,  -maksızın,  -dığında,  -ınca,  ...-r

             katetti.                               ...mez, ...-a ...a, -casına” ekleriyle oluşturu-
                                                    lan fiilimsilerdir.
              » Karşıdaki  çağlayanın  şırıltısı  yüksekten
             duyuluyordu.                          *  Zarf-fiil eki alan sözcükler genellikle cümlede
                                                    zarf tümleci görevinde kullanılır.
                                                       » Uyurken ışıkları söndürmeyi unutma.

          *  Bazı  sıfat-fiil  ekleriyle  (-mez,  -ar,  -dik,     » Durmaksızın konuşuyordu.
            -ecek,  -miş)  zaman  eklerini  karıştırmamak     » Çiftliğe geleli daha birkaç hafta olmuştu.
            gerekir.
                                                       » Bana haber vermeden harekete geçme.
            Sıfat-fiil  ekleri  fiilleri  sıfatlaştırır,  zaman     » Merdivenleri çıkınca nefes nefese kaldı.
            ekleri ise cümlede yüklem görevinde kullanılan
            fiilin yapılma zamanını yansıtır.          » Güldüğünde gamzeleri ortaya çıkıyordu.
              »  Dayanılmaz acılar çekmişti. (sıfat-fiil)     » Yerinden kalkıp söz istedi.
             Bu acılara dayanılmaz. (geniş zamanın     » Seni ölesiye sevmiştim.
             olumsuzu)                                 » Yaşlı kadın ağlayarak odadan çıktı.

              »  Salonda tanıdık kimse yoktu. (sıfat - fiil)     » Yastığa başını koyar koymaz uyudu.
             Kısa zamanda herkesi tanıdık. (geçmiş
             zaman eki)                                » Koştukça yorgunluğu iyice arttı.
              »  Bu işte bir çıkar yol bulamıyordu. (sıfat-fiil)     » Koşa koşa yanımıza geldi.
             Bu yolun sonu kim bilir nereye çıkar.     » Konuşulanları  anlamışçasına  yüzümüze
             (geniş zaman eki)                      bakıyordu.
   50   51   52   53   54   55   56   57   58   59   60