Page 55 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenin Ders Notları
P. 55
¦ HİKÂYE § 55
55
» Koşar adımlarla eve doğru yürüdük. » Oturacak bir koltuk yok. (sıfat-fiil)
» Bu toplantıda da bilindik sözler söylüyordu. Herkes söylediğim yere oturacak. (gelecek
zaman eki)
» Gelecek günlere umutla bakıyor, daha iyi
bir yaşam planlıyordu. » Çürümüş elmaları da çıkar. (sıfat-fiil)
Bu elmaların hepsi çürümüş. (geçmiş
» Sararmış yapraklar sonbaharın habercisi
gibiydi. zaman eki)
* EDİTÖR YAYINEVİ
N
NOTOT
Sıfat-fiil ekini alan bazı sözcükler kalıcı isim
olabilir. Zarf-fiil (Ulaç, Bağ-Fiil):
» Yolcular her gün saatlerce dolmuşu bekle- * Zarf-fiiller, fiil kök ya da gövdelerine geti-
mekten sıkılmışlardı. rilen “-ken, -alı, -asiye, -ıp, -arak, -dıkça,
» Yazar güçlü kalemi sayesinde epey bir yol -madan, -maksızın, -dığında, -ınca, ...-r
katetti. ...mez, ...-a ...a, -casına” ekleriyle oluşturu-
lan fiilimsilerdir.
» Karşıdaki çağlayanın şırıltısı yüksekten
duyuluyordu. * Zarf-fiil eki alan sözcükler genellikle cümlede
zarf tümleci görevinde kullanılır.
» Uyurken ışıkları söndürmeyi unutma.
* Bazı sıfat-fiil ekleriyle (-mez, -ar, -dik, » Durmaksızın konuşuyordu.
-ecek, -miş) zaman eklerini karıştırmamak » Çiftliğe geleli daha birkaç hafta olmuştu.
gerekir.
» Bana haber vermeden harekete geçme.
Sıfat-fiil ekleri fiilleri sıfatlaştırır, zaman » Merdivenleri çıkınca nefes nefese kaldı.
ekleri ise cümlede yüklem görevinde kullanılan
fiilin yapılma zamanını yansıtır. » Güldüğünde gamzeleri ortaya çıkıyordu.
» Dayanılmaz acılar çekmişti. (sıfat-fiil) » Yerinden kalkıp söz istedi.
Bu acılara dayanılmaz. (geniş zamanın » Seni ölesiye sevmiştim.
olumsuzu) » Yaşlı kadın ağlayarak odadan çıktı.
» Salonda tanıdık kimse yoktu. (sıfat - fiil) » Yastığa başını koyar koymaz uyudu.
Kısa zamanda herkesi tanıdık. (geçmiş
zaman eki) » Koştukça yorgunluğu iyice arttı.
» Bu işte bir çıkar yol bulamıyordu. (sıfat-fiil) » Koşa koşa yanımıza geldi.
Bu yolun sonu kim bilir nereye çıkar. » Konuşulanları anlamışçasına yüzümüze
(geniş zaman eki) bakıyordu.