Page 54 - 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenin Ders Notları
P. 54

¦       §
            54                                                                   HİKÂYE
            54

                        FİİLİMSİLER                    » Şiir  yazma  ve  yazdığı  şiirleri  insanlara
                                                    okuma en büyük tutkusuydu.
             * Fiilimsiler, fiil kök ya da gövdelerine getirilen     » Nasihat vermeyi çok seviyordu.
            fiilimsi ekleriyle (isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-
            fiil) türetilen sözcüklerdir.              » Annemin bir gülüşü ömre bedeldir.
                                                       » Duruşundan belliydi sporcu olduğu.
             * Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere fiilimsiler     » Her sabah yaptığımız yürüyüşler sağlığımız
            fiilden türeyen sözcüklerdir ve dolayısıyla da   açısından çok önemlidir.
            fiilimsi ekleri fiilden isim yapan ekler kapsa-
          EDİTÖR YAYINEVİ
            mındadır.                                  » Onunla bir dakika konuşmak için neler ver-
                                                    mezdim ki?
             * Bu ekler fiillere gelerek fiillerin isim, sıfat     » Sınavı kazandığımı öğrenince haykırmak ve
            veya zarf görevinde kullanılmasını sağlar.   ağlamak istedim.

             * Fiilimsiler  fiilden  türeyen  ancak  fiillerin
            bütün özelliklerini gösteremeyen sözcüklerdir.
                                                      NOTOT
                                                      N
             * Bu sözcükler fiillerin aldığı kip ve şahıs ekle-  Bazı sözcükler isim-fiil ekleriyle türetilmele-
            rini  alamamalarına  karşın  olumsuzluk  ekini   rine rağmen fiilimsi olma özelliğini yitirerek
            (-ma, -maz) alabilirler.               herhangi bir nesnenin ya da kavramın kalıcı
                                                   adı  olabilirler.  Bu  sözcüklere  olumsuzluk  eki
             * Ayrıca fiilimsiler cümlelerde yan cümle oluş-  getirilemez.
            turur.
                                                       » Şehrin işlek caddelerinden birinde çakmak
             * Bir cümlede kaç tane fiilimsi varsa o kadar   satarak hayatını devam ettirmeye çalışı-
            da yan cümle olduğunu unutmayalım.       yordu.
             * Fiilimsiler  görev  bakımından  isim-fiil,  sıfat-    » Hem  çocukların  hem  de  yetişkinlerin  en
            fiil ve zarf-fiil olmak üzere üç alt başlıkta   sevdiği yiyeceklerden biri de dondurmadır.
            incelenir:                                 » Kavurmayı fazla kaçırınca rahatsızlandı.



          İsim-fiil (Ad eylem):                    Sıfat-fiil (Ortaç):

          *  İsim-fiiller, fiillere getirilen “-ma, -ış, -mak”   *  Sıfat-fiiller, fiil kök ya da gövdelerine geti-
            ekleriyle oluşturulan fiilimsilerdir.   rilen “-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş”
          *  Fiil kök veya gövdesine getirilen bu ekler fiil-  ekleriyle oluşturulan fiilimsilerdir.
            leri isimleştirir.                     *  Sıfat-fiil  ekleri  fiilleri  sıfat  veya  adlaşmış

          *  Dolayısıyla isim-fiiller, isim çekim eklerini ala-  sıfat hâline getirir.
            bilirler ve ek fiille birlikte kullanılarak cümlede     » Kitap okuyan insanları görünce daha ses-
            yüklem olabilirler.                     siz oldu.
              » Hayatında  yeni  bir  sayfa  açmayı  planlı-    » Yıkılası gurbet bir türlü yakamı bırakmıyor.
           yordu.                                      » Bitmez tükenmez yollar var önümüzde.
   49   50   51   52   53   54   55   56   57   58   59