Page 148 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

148
BATI ETKISINDE GELIŞEN TÜRK EDEBIYATI
• Türk edebiyatının Batılılaşma serüveni XIX. yüzyılda başlamış ve günümüze kadar devam etmiştir.

• 1839 yılında Tanzimat Fermanı'nın ilanıyla sosyal, siyasi, askerî gibi birçok alanda çeşitli değişiklikler meydana
gelmiş ve bu değişiklikler edebî hayatı da değiştirmiştir.
• Bu dönemde Batılı bir kültür ve dünya görüşüyle yetişen genç sanatçılar önce çevirilerle daha sonra da yazdıkları
eserlerle Türk edebiyatında Batıya açılan kapıyı aralamışlardır.
• Özellikle roman, hikâye, tiyatro gibi türlerle ilk defa bu dönemde tanışılmış; divan edebiyatı etkisini yitirmeye baş-
lamış ve Batılı tarzda yeni bir şiir anlayışının temelleri atılmıştır.
• Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatı; Tanzimat edebiyatı (1860-1896), Servetifünun edebiyatı (1896-1901), Fecriati
edebiyatı (1909-1911), Millî edebiyat (1911-1923) ve Cumhuriyet edebiyatı (1923-...) şeklinde dönemlere ayrılır.
EDİTÖR YAYINLARI

MAKBER MONA ROZA

Her yer karanlık pür-nür o mevki?.. Mona Roza, siyah güller, ak güller
Mağrib mi yoksa makber mi ya Rab' Geyvenin gülleri ve beyaz yatak
Ya hâbgâh-ı dilber mi ya Rab! Kanadı kırık kuş merhamet ister
Rüya değil bu ayniyle vâkî Ah, senin yüzünden kana batacak
Mona Roza siyah güller, ak güller

Kabrin çiçekten bir türbe olmuş Açma pencereni perdeleri çek
Dönmüş o türbe bir haclegâhe Mona Roza seni görmemeliyim
Bir haclegâha dönmüşse türben Bir bakışın ölmem için yetecek
Aç koynunu aç maşukanım ben Anla Mona Roza ben bir deliyim
Tanzimat Dönemi'nden Açma pencereni perdeleri çek
Cumhuriyet Dönemi'nden

ÇÖZÜMLÜ SORULAR
ÇÖZÜMLÜ SORULAR

1. Aşağıda verilen eserlerden hangisi "Geçiş Döne- 2.
mi" olarak adlandırılan dönemde yazılmış ilk İsla- I. Roman II. Tiyatro III. Şiir
mi eserler arasında yer almaz? Yukarıda verilen edebî türlerden hangisinin Türk
edebiyatındaki ilk örnekleri Batı etkisinde gelişen
A) Kutadgu Bilig B) Divan-ı Hikmet
Türk edebiyatı döneminde verilmiştir?
C) Atabetü'l Hakayık D) Göktürk Abideleri
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Dîvânu Lugâti't-Türk
D) I ve III E) I, II ve III

Çözüm: Türk edebiyatında şiir İslamiyet öncesi dönem-
Çözüm: Geçiş Dönemi olarak adlandırılan dönemde den günümüze kadar her zaman varlığını koruyan bir tür-
kaleme alınan ilk İslami eserler Kutadgu Bilig, Divan-ı dür. Bu nedenle "şiir" edebiyatımıza Batı etkisinde gelişen
Hikmet, Atabetü'l Hakayık ve Dîvânu Lugâti't-Türk'tür. Türk edebiyatı döneminde girmemiştir. Ancak roman ve
Göktürk Abideleri İslamiyet öncesinde II. Göktürk Devleti tiyatronun edebiyatımızdaki ilk örnekleri Tanzimat Döne-
döneminde oluşturulmuş yazıtlardır. mi'nde verilmiştir. Tanzimat Dönemi de Batı etkisinde ge-
lişen Türk edebiyatının ilk dönemidir.