Page 187 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

TÜRK EDEBİY
TÜRK EDEBİYATINDA HİKÂYE TÜRÜNÜN GELİŞİMİATINDA HİKÂYE TÜRÜNÜN GELİŞİMİ 2. ÜNITE 187
• Türk edebiyatında modern anlamda hikâye türünün ilk örneklerine Tanzimat Dönemi'nde (1860) rastlanmaktadır.
• Bu dönemden önce Türk edebiyatının halk edebiyatı kolunda Dede Korkut Hikâyeleri ve halk hikâyeleri, divan ede-
biyatı kolunda ise mesneviler modern hikâyenin yerini tutmuştur.

DEDE KORKUT HIKÂYELERI
• Destandan halk hikâyesine geçişin ilk örnekleri olan Dede Korkut Hikâyeleri; Müslüman Oğuz boylarının gele-
neklerini, göreneklerini, iç mücadelelerini, doğaüstü güçlerle ve düşmanlarıyla savaşlarını nazım-nesir karışık bir
biçimde anlatan sözlü edebî ürünlerdir.
• Bu hikâyelerde her ne kadar İslamiyet’in kabulünden sonraki dönemden (11 - 12. yüzyıl) bahsedilse de İslamiyet
EDİTÖR YAYINLARI
öncesi döneme ait pek çok iz bulunmaktadır.
• Bu eser; eski Türklerin kültürünü, inançlarını, aile hayatını, komşu uluslarla ilişkilerini yansıtması bakımından eşsiz
bir değere sahiptir.

Dede K
Dede Korkut Hikâyeleri'nin Şekil ve Içerik Özellikleri orkut Hikâyeleri'nin Şekil ve Içerik Özellikleri
• Dede Korkut Hikâyeleri’nin asıl adı “Kitab-ı Dede Korkut Alâ Lisan-ı Taife-i Oğuzân” dır.
• Bu hikâyeler, destan geleneğinden halk hikâyeciliğine geçişin ilk ürünü kabul edilir.

• Eserin kim tarafından oluşturulduğu bilinmemektedir. Eserde adı sık sık geçen Dede Korkut, hikâyelerin bilge kişisi
ve ortak kahramanıdır.
• Hikâyelerde Oğuzların komşularıyla ve birbirleriyle yaptıkları mücadeleler, aile ve toplum düzeni, günlük yaşamla-
rına dair ayrıntılar, devlet yapısı, kahramanlık algısı, inanç ve törelerine dair pek çok bilgiye ulaşılır.
• Dede Korkut Hikâyeleri Türk dili, kültürü, folkloru, tarihî açısından çok büyük önem taşır.

• Hikâyelerdeki bazı kahramanlar ve olaylar olağanüstü özellikler taşır.
• Eser, bir ön söz ile 12 hikâyeden oluşur. Hikâyeler nazım-nesir karışık yazılmıştır.
• Eser, Oğuz Türkçesiyle yazılmış olup dili son derece sade, akıcı ve güzeldir.

Dede Korkut Kitabı’ndaki hikâyeler şunlardır:

• Dirse Han Oğlu Boğaç Han • Kam Püre Beg Oğlu Bamsı Beyrek

• Duha Koca Oğlu Deli Dumrul • Kanglı Koca Oğlu Kan Turalı

• Kazılık Koca Oğlu Yigenek • Basat’ın Tepegöz’ü Öldürmesi

• Dış Oğuz’un İç Oğuz’a İsyanı • Kazan Beg Oğlu Uruz Beg’in Tutsak Olması

• Begil Oğlu Emren • Uşun Koca Oğlu Segrek

• Salur Kazan’ın Evinin Yağmalanması • Salur Kazan’ın Tutsak Olması

{ Sözlü gelenekten doğan ve 15. yüzyılda yazıya geçirilen bu hikâyelerin iki orijinal nüshası vardır. Bu nüshalardan
biri Almanya’nın Dresden şehrinde, diğeri ise Vatikan’da bulunmaktadır.

• Son dönemlerde bulunan "Salur Kazan'ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi" adlı hikâye nüshasıyla (Günbed nüsha-
sı) birlikte hikâye sayısı 13'e, nüsha sayısı da üçe çıkmıştır.