Page 212 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

212

{ Belirtisiz ad tamlamalarında tamlayan tamlananın neden yapıldığını, neye benzediğini bildirebilir.
• Lahana turşusu, erik hoşafı, bulgur pilavı… tamlamalarında tamlayan tamlananın neden yapıldığını bildirir.

• Deve kuşu, kılıç balığı, küpe çiçeği... tamlamalarında ise tamlayan tamlananın neye benzediğini bildirir.
Zincirleme Ad T
Zincirleme Ad Tamlamasıamlaması
Tamlayanın, tamlananın veya her ikisinin kendi içinde başka bir ad tamlaması olduğu söz öbekleridir. Zincirleme ad
tamlamaları en az üç adın zincirleme bir aitlik ilişkisi oluşturmasıyla meydana gelir.
̛ Örnek:

Ő Macera romanlarının okuyucusu çoktur. Ő Şebeke sularının içine klor katıldığını bilmiyor.
leriyle. EDİTÖR YAYINLARI
Ő Sanat dergilerinin fiyatını çok yüksek buluyorum. Ő Bilgisayar ekranının ışığı gözlerini yormuştu.

ÇÖZÜMLÜ SORULAR
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem belirtili 3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde diğerlerinden
hem belirtisiz isim tamlaması kullanılmıştır? farklı türde bir isim tamlaması kullanılmıştır?
A) Ulu çamlar, gürgenler kayaların arasından göğe A) Spor salonu yeni yapılmıştı.
doğru fışkırıyordu.
B) Müzik kutusu annesinden kalan tek hatıraydı.
B) Karpuz kabukları nehrin kıyısında sürükleniyordu.
C) Köyün yolu oldukça zorluydu.
C) İskelede tel üstünde duran iki martı ve balık tut- D) Oyun alanı çocuklara yetmiyordu.
maya çalışan bir babayla oğlu göze çarpıyordu.
E) Bina yapımı konusunda son gelişmeler takip edil-
D) Yemyeşil ağaçlardan ve çimenlerden dolayı toprak meli.
bile görünmüyordu.
E) Yeşillikler arasından akan ırmak maviliğe karışıyor.
Çözüm: Seçeneklerde yer alan tamlamalar incelendiğin-
Çözüm: Seçeneklerde verilen ifadeler incelendiğinde de "spor salonu, müzik kutusu, oyun alanı, bina yapımı"
"karpuz kabukları" söz grubunun belirtisiz isim tamlama- söz gruplarının belirtisiz isim tamlaması olduğu görülür-
sı, "nehrin kıyısı" söz grubunun ise belirtili isim tamlaması ken "köyün yolu" söz grubunun belirtili isim tamlaması
olduğu görülür. olduğu görülür.

2. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden han- 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlayanı ile
gisi, ad tamlamasında tamlayanın sıfatı olarak tamlananı yer değiştirmiş bir isim tamlaması var-
kullanılmıştır? dır?

A) Denize dökülenlere canavarlar saldırıyor paslı diş- A) Tadı kalmadı bu günlerin.
B) Evin önünde büyük bir kalabalık vardı.
B) Her pencereden bir kahkaha, konuşmalar, gülü- C) Neden tunca benziyor mermer?
cükler, mırıltılar geliyordu.
D) Mum çiçeğinin kokusu tüm evi sarmıştı.
C) Denizin kirlenmesinden olacak ölü balıklar kıyıya
vurmuş. E) Ülke çapında tanınmaya başlamıştı.

D) Suyun üstünde; domates, salatalık, patlıcan çü-
rükleri, boş şişeler vardı. Çözüm: Belirtili isim tamlamalarında tamlayan "-ın", tam-
lanan ise "-ı" ekini alarak aitlik ilgisiyle birbirine bağlanır
E) Elindeki kırmızı elmanın yarısını yanında oturan
çocuğa uzattı. ve bu bağlanma durumunda tamlayan önce söylenir. Bu
doğrultuda seçenekler incelendiğinde "Tadı kalmadı bu
Çözüm: "elmanın yarısı" ifadesi belirtili isim tamlamasıdır günlerin" ifadesinde "günlerin tadı" söz grubunun belirtili
ve "kırmızı" sözcüğü bu isim tamlamasında tamlayanın isim tamlaması olduğu ancak tamlayan ile tamlananın yer
(elma) sıfatıdır. değiştirdiği görülür.