Page 208 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

208
K
Kasideaside
Divan edebiyatında din ve devlet büyüklerini övmek ama- Kasidenin ilk beytine matla, son beytine makta, şairin
cıyla söylenmiş şiirlere kaside denir. mahlasının geçtiği beyte taç beyit denir.
Aruz ölçüsüyle ve beyit nazım birimiyle yazılır. Kaside nazım şeklinin en tanınmış ismi Nef'i'dir.

Gazel gibi kafiyelenir. İlk beyit kendi arasında kafiyeli,
Beyit sayısı genellikle 33 - 99 arasında değişir. Ancak be-
yit sayısı 33’ten az, 99’dan çok olan kasideler de vardır. diğer beyitlerin ilk mısraları serbest ikinci mısraları ilk
beyitle kafiyelidir. (aa, ba, ca...)

Kasidenin en güzel beytine beytü’l kasid denir. Kaside çeşitli bölümlerden oluşan bir nazım şeklidir.

EDİTÖR YAYINLARI
Kasidenin Bölümleri { Nesib bölümünde işlenen konuya göre kasideler
çeşitli isimlerle adlandırılır: Bahariye (Bahar), Iydiye
Nesib (Teşbib): Bu bölümde asıl konuya geçilmeden (Bayram), Şitaiye (Kış), Ramazaniye (Ramazan), Say-
önce bahar, yaz, ramazan, bayram, savaş gibi konu-
fiye (Yaz)
larla ilgili tasvirler yer alır.
Girizgâh: Bu bölüm genellikle tek beyitten oluşur ve Konularına Göre Kasideler
nesib bölümünden methiye bölümüne geçişte köprü Tevhid: Allah’ın varlığını ve birliğini anlatan kasideler-
vazifesi görür. dir.

Methiye: Bu bölümde kasidenin sunulacağı kişi övü- Münâcât: Allah’a yalvarıp yakarmak için yazılan ka-
lür. Şair kasideyi kim için yazmışsa onun yüceliklerini, sidelerdir.
erdemlerini, başarılarını anlatır.
Na’ât: Hz. Muhammed’in büyüklüğünü anlatmak ve
Tegazzül: Tekdüzeliği, monotonluğu kırmak için kasi- onu övmek için yazılan kasidelerdir.
deyle aynı ölçü ve uyakta yazılmış bir gazelin yer al- Methiye: Padişahları, vezirleri ve devrin ileri gelenle-
dığı bölümdür. Bu bölüm her kasidede bulunmayabilir.
rini övmek için yazılan kasidelerdir.
Fahriye: Şairin, kendisini şairlik gücü bakımından öv- Mersiye: Devlet büyüklerinin ölümünden duyulan acı-
düğü bölümdür.
ları anlatmak için yazılan kasidelerdir.
Dua: Son bölümdür. Birkaç beyitten oluşan bu bölüm- Hicviye: Bir kimseyi alaycı bir dille eleştirmek için ya-
de şair kasideyi yazdığı kişiye dua eder, iyi dileklerde zılan kasidelerdir.
bulunur.

ÇÖZÜMLÜ SORULAR
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
1. Aşağıdakilerden hangisi kasidenin bölümlerinden 2. Aşağıdaki yargılardan hangisi divan şiiri için yan-
biri değildir? lıştır?

A) Nesib A) Arap ve Fars şiiri örnek alınmış, söyleyiş güzelliği-
ne önem verilmiştir.
B) Girizgâh
B) Halkın konuşma dili kullanılmıştır.
C) Münacaat
C) Anlatımda mazmunlardan yararlanılmıştır.
D) Fahriye
D) Aruz ölçüsü kullanılmıştır.
E) Tegazzül
E) Şiirin biçimsel güzelliği içeriğin önüne geçmiştir.

Çözüm: Münacaat, Allah'a yalvarma yakarma konulu kasi- Çözüm: Divan şiiri Arap ve Fars şiirinin etkisiyle ortaya
delere verilen isimdir. Bu nedenle münacaat kasidenin çıktığı için bu şiirde Arapça ve Farsça kelimeler çok kulla-
bölümleri arasında yer almaz. nılmıştır. Bu nedenle divan şiirinin halkın konuştuğu dille
oluşturulduğu söylenemez.