Page 413 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

SOY
SOYAĞACIAĞACI 2. ÜNITE 413
• Belirli bir özellik açısından bir aile, sülale ile ilgi- b) Otozomal Çekinik Özellik Kalıtımıalıtımı
b) Otozomal Çekinik Özellik K
li mümkün olduğunca çok bilgi toplayıp bu özelliğin • Aşağıda verilen soyağacında çekinik bir özellik olan
ebeveynlerden çocuklara, kuşaktan kuşağa geçişini beyaz ten özelliğini gösteren bireyler boyanmış, siyah
bir ağaç halinde özetlemeye soyağacı denir. tenli bireyler boyanmamıştır.
• Bir başka ifadeyle kalıtsal bir özelliğin nesiller boyu

nasıl aktarıldığını gösteren şema soyağacı olarak ad- Siyah ten=B Beyaz ten=b
landırılır.
• Kalıtsal bir özelliğin ya da kalıtsal bir hastalığın aile bb Bb Bb bb

içerisindeki seyrini incelemek için kullanılmaktadır.
• Kuşaklar alt alta, doğan çocuklarda doğum sırasına
EDİTÖR YAYINLARI
göre soldan sağa dizilir. Bb bb Bb Bb bb

bb Bb
SOYAĞACI HAZIRLANIRKEN KULLANILAN

EVRENSEL SIMGELER
c c) Soyağacı Problemlerinde Dikkat Edilecek ) Soyağacı Problemlerinde Dikkat Edilecek

Kurallar urallar
K
Dişi Erkek Bilinmeyen cinsiyet Etkilenen bireyler
Otozomal Dominant Kalıtıma Ilişkin Özellikler
Ebeveynler (Akrabalık yok)
• Hasta kişinin ya annesi ya babası ya da ikisi birden
Ebevenyler (Akrabalık var) hastadır.
• Hastalık kız ve erkeklerde aynı oranda görülür.
1 2 3 4 Doğum sırasına göre çocuklar • Eşlerden biri hasta (heterozigot), diğeri normalse do-
ğacak çocukların yarısı hasta olur.
Çift yumurta ikizi çocuklar
• Hem anne hem de baba hasta olduğu zaman (her ikisi
de homozigot) çocukların tamamı hasta olur.
Tek yumurta ikizi çocuklar
• Hem anne hem de baba hasta olduğu zaman (her iki-
side heterozigot) çocukların %75'i hasta olur.
• Hastalık mutasyonla ortaya çıkmışsa hasta kişinin

a) Otozomal Baskın Özellik K anne ve babası normal olur.
a) Otozomal Baskın Özellik Kalıtımıalıtımı
• Aşağıda verilen soyağacında otozomal baskın bir
özellik olan kıvırcık saç özelliğini gösteren bireyler bo-
yanmış, düz saçlı bireyler ise boyanmamıştır. Otozomal Resesif Kalıtıma Ilişkin Özellikler
• Hasta çocuğun kardeşleri, cinsiyet farkı olmaksızın
Kıvırcık saç=D Düz saç=d
1/4 olasılıkla hasta ve 3/4 olasılıkla sağlam olurlar.
• Hasta çocuğun anne ve babası genellikle normal olur.
Dd dd dd Dd
• Akraba evlilikleri hastalık riskini arttırır.
• Hasta kişi normal bir kişi (homozigot) ile evlenirse ço-

dd Dd Dd dd dd Dd cuklarının hepsi normal fakat taşıyıcı olur.
• Hasta kişi heterozigot bir kişi ile evlendiği zaman ço-

Dd Dd cuklarının yarısı heterozigot normal, yarısı hasta olur.