Page 419 - 10. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

AKRABA EVLİL
AKRABA EVLİLİKLERİNİN SAKINCALARIİKLERİNİN SAKINCALARI 2. ÜNITE 419
• Tıp dilinde endogami evliliği genetik hastalıkların ortaya çıkmasında en önemli etmenlerden biridir.
• Anne ya da baba tarafından soyları fark etmeksizin, aralarında kan bağı olan kişilerin evlenmesi durumuna akraba
evliliği denir.
• Akraba evliliği sonucu oluşacak kalıtsal hastalıklı çocuk sayısı, normal olarak ailesinde kalıtsal hastalık bulundur-
mayan ve akraba olmayan kişilerin hastalıklı çocuklarının sayısının 100 katıdır.
• Akraba evliliği, zararlı baskın gen ve çekinik genin üst üste gelerek çakışması olasılığını artırdığından genetik has-
talıkların görülmesine yol açabilir. Bunların çocuklarda görülmesi için anne ve babanın her ikisinin de en azından
bir zararlı çekinik gene sahip olması gerekir.
• Dolayısıyla akraba evlilikleri, aynı gen yapısına sahip olan ailede, çekinik genlerin birbirleriyle karşılaşma olasılığını
arttıracaktır.
3 EDİTÖR YAYINLARI
• Akraba evliliğine bağlı olarak ülkemizde talasemi kistik fibröz, fenilketonüri, orak hücre anemisi sık görülen bazı
gen hastalıklarıdır.
• Akraba evliliklerinde kalıtsal hastalıkların görülme olasılığı şekilde gösterilmiştir.

Taşıyıcı baba Taşıyıcı anne

Sağlıklı çocuk Taşıyıcı çocuk Taşıyıcı çocuk Hasta çocuk

ÇÖZÜMLÜ SORULAR
ÇÖZÜMLÜ SORULAR

1. Kalıtsal bir özelliğin ya da kalıtsal bir hastalığın aile 2. Orak hücreli anemi, alyuvarlardaki oksijen taşıyıcı
içerisindeki seyrini incelemek için soyağacı oluşturu- protein olan hemoglobinin anormalliği sonucu alyu-
lur. varların orak şeklini almasıyla oluşan otozomal resesif
kalıtılan bir hastalıktır.
X Ailesi Y Ailesi Z Ailesi
1. ailede kuzen olan Sema, Sevil, Cemal'in orak hüc-
1 2 3 6 10 8 reli anemi olduğu biliniyor.
2. ailede Hulusi, Gülşah ve Şevket kuzen olup hiçbi-
4 5 7 8 9 11 12 13 rinde bu hastalık görülmemektedir.
1. ve 2. aileler arasında kan bağı bulunmamaktadır.
Buna göre numaralandırılan hangi bireyler ara-
sında kalıtsal açıdan akrabalık bulunmamaktadır? Buna göre aşağıdaki bireylerin evliliğinden doğa-
cak çocukların hangisinde bu hastalığın görülme
A) 5 ve 8 B) 7 ve 13 C) 2 ve 8 riski daha fazladır?

D) 1 ve 11 E) 6 ve 10 A) Sema ve Hulisi B) Sema ve Şevket
C) Sevil ve Cemal D) Gülşah ve Cemal
Çözüm: 6 ve 10 numaralı bireyler arasında akrabalık yok- E) Gülşah ve Şevket
tur. 3 ile 5 numaralı bireyler kardeş olduğundan 5 ile 8 nu-
maralı kişilerde akrabadır. 7 ve 8 numaralı kişiler kardeş Çözüm: Sevil ve Cemal'in akraba evliliği sonucunda bu
olduğundan 7 ile 13 numaralı kişilerde akrabadır. 2 ve 8, hastalığı taşıyan resesif genlerin bir araya gelme ihtimali
1 ve 11 numaralı bireylerde de akrabalık bulunmaktadır. çok yüksektir.